rediff.com
18 _h¡çbf, 2002 
   lp¡d`¡S> | NyS>fps : Q|„V$Zu_p fpl¡ | hgkpX$_p kdpQpf | Q|„V$Zu õ`¡íeg
  Ap`_p¡ Arcâpe 
    rhi¡j hp„Q_
 

`l¡gy„ kyM
lpõef„N
dyhuV$pBd
NyS>fps A¡Vy$T¡X$
NyS>fpsdp„ tlkp
kyfs õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
Adv$phpv$ õ`¡rieg
L$ÃR>_p kdpQpf
ap¡V$p¡N¡gfu
Aep¡Ýep rhhpv$
TV$`V$ fkp¡C
õV$p¡fuV$pBd
râe qfqX$a
dyipefp¡
L$p¡grdõV
d__
Ap„ep„ b^p...
NyS>fps_y„ Of¡Ï„
Æhk©rô$
A\®L$pfZ
`pZukdõep
qfqX$a X$pefu
c|L„$`rhi¡j
k¡¼k L$p¡_®f
srbes
NTg f¡X$u-f¡L$_f
NyãsNy
^„^p`pZu
rbT_¡kbps¢
i¡fbÅf L$p¥cp„X$
eyV$uApB L$p¥cp„X$
`ep®hfZ
Anfp
dps©h„v$_p
r\e¡V$f
oprshpv$
_pdphrg
R>¡ëgp„ 50 hjp£dp„
hpsp®
g¡M rhi¡j
rQëgf
W¡$W$ NyS>fps
dõsu BT dõV$
lkpefp¡
lkNyëgp„
Ap`Z¡ klz
v¡$iuAp¡_y„ Ad¡qfL$p
cpfs-`pL$ d„ÓZp
L$píduf_u kdõep
k„fnZ L$p¥cp„X$
k„kv$ `f lzdgp¡
spg¡bp_ `f sfp`
Ad¡qfL$p `f lzdgp¡
qfqX$a õ`¡íeg
_¡V$NpBX$
dygpL$ps
d„Ngpô$L$
qfqX$ad¡mp¡
X$ped„X$qL„$N cfs ipl
hufà`_ rhi¡j
L$fyZpr_r^_u ^f`L$X$
2000_y„ Mpk



Tips to Search  


AÞe NyS>fpsu kpBV$
_hkpfu, hgkpX$_u 10 b¡W$L$ `f V$½$f Ådhp_u

Ards kysqfep

hgkpX$ A_¡ _hkpfu rS>ëgp_u 10 rh^p_kcp b¡W$L$ dpV¡$ Ap hMs¡ Å¡fv$pf V$½$f \hp_u i¼esp R>¡. Ap 10 b¡W$L$p¡dp„\u R>¡ëgu rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ L$p¢N°¡k a¼s b¡ b¡W$L$ `f Æsu lsu. L$p¢N°¡k Ap Q|„V$Zudp„ `p¡sp_u Ap b¡W$L$p¡ Åmhu fpMu_¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u ÓZ h^y b¡W$L$p¡ Æshp `f Ýep_ L¡$[ÞÖs L$fu flu R>¡.

R>¡ëgp„ 10 hj®\u Ap rhõspfdp„ cpS>`_y„ A¡L$Q¾$u ipk_ füy„ R>¡. Apqv$hpkuAp¡_y„ hQ®õh ^fphsu Ap b¡W$L$p¡ `f R>¡ëgp„ `p„Q hj®dp„ OZp„ kduLfZp¡ bv$gpep„ R>¡. Å¡L¡$ Ap 10dp„\u A¡L$ b¡W$L$ A¡hu R>¡ S>¡ ApS> ky^u cpS>` ¼epf¡e ÆÐep¡ _\u. X$p„N rh^p_kcp_u b¡W$L$ lSy> ky^u cpS>` ¼epf¡e Æsu i¼ep¡ _\u.

_hkpfu il¡f, S>gpg`p¡f, NZv¡$hu, QuMgu, X$p„N, hgkpX$ il¡f, ^fd`yf, dp¡V$p `p¢Y$p, `pfX$u A_¡ JdfNpd b¡W$L$dp„\u R> b¡W$L$ A_yk|qQs Åqs A_¡ A_yk|rQs S>_Åqs dpV¡$ A_pds fpMhpdp„ Aphu R>¡. S>gpg`p¡f, NZv¡$hu, hgkpX$ A_¡ ^fd`yf A¡ Qpf b¡W$L$ S> Ap¡`_ b¡W$L$ R>¡. c|sL$pmdp„ L¡$ÞÖue â^p_ DÑdcpC `V¡$g A_¡ L$p¢N°¡k_p âdyM ku. X$u. `V¡$g Ap rhõspfdp„\u Q|„V$pC_¡ Apìep lsp.

hgkpX$ rS>ëgp_u `p„Q rh^p_kcp b¡W$L$_u hps L$fuA¡ sp¡ hgkpX$ il¡f_u b¡W$L$ `f Ap hMs¡ L$p¢N°¡k `p¡sp_p¡ v¡$Mph ky^pfhp L$df L$ku flu R>¡. R>¡ëgu ÓZ rh^p_kcp Q|„V$Zu\u cpS>`_p v$p¡gs v¡$kpC S>„Nu blzdsu\u hgkpX$_u b¡W$L$ Æssp Apìep R>¡. 75 hj®_u Jdf¡ v$p¡gs v¡$kpC afu A¡L$ hMs rh^p_kcp gX$hp DÐkyL$ R>¡. R>¡ëgu Q|„V$Zudp„ `Z s¡dZ¡ gNcN 24 lÅf ds¡ rhS>e d¡mìep¡ lsp¡.

v$p¡gsL$pL$p_p õ\p_¡ cpS>` L$p¡C _hp Ql¡fp_¡ sL$ Ap`¡ A¡ cpS>`_p k„NW$_ dpV¡$ `Z dlÒh_y„ R>¡, `f„sy cpS>` afu A¡L$ hMs v$p¡gsL$pL$p_¡ S> qV$qL$V$ Ap`¡ A¡ gNcN _½$u R>¡.

buÆ sfa L$p¢N°¡k sfa\u OZp Dd¡v$hpfp¡ d¡v$p_dp„ R>¡. L$p¢N°¡k_p âv¡$i õsf_p _¡sp Np¥fh `„X$ép R>¡ëgu Q|„V$Zu gX$ép lsp. s¡Ap¡ afu d¡v$p_dp„ Ecp fl¡ sp¡ cpS>`_¡ gX$s Ap`u iL$i¡ A¡d d_pe R>¡. Ap D`fp„s kyNf qL„$N sfuL¡$ Ap¡mMpsp hgkpX$ kyNf_p Q¡fd¡_ Afthv$cpC `V¡$g `Z qV$qL$V$ dpV¡$ d¡v$p_dp„ R>¡. L$p¢N°¡k_p L$urs® v¡$kpC `Z qV$qL$V$ d¡mhhp âeÐ_ L$fu füp R>¡. A¡L„$v$f¡ R>¡ëgu ÓZ Q|„V$Zu\u cpS>`_u Ap `f„`fpNs b¡W$L$ flu R>¡. L$p¢N°¡k _hp Ql¡fp_¡ sL$ Ap`¡ A_¡ cpS>`_u r_[ó¾$esp Myëgu L$f¡ sp¡ W$uL$ W$uL$ gX$s Ap`u iL¡$.

hgkpX$_u S>¡d ^fd`yf rh^p_kcp b¡W$L$ `Z R>¡ëgu ÓZ V$d®\u cpS>`¡ L$bS>¡ L$fu R>¡. 1998_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ cpS>`_p lufpcpC Qp¥^fu Qpf lÅf ds¡ rhS>eu \ep lsp. cpS>` sfa\u afu lufpcpC Qp¥^fu_¡ qV$qL$V$ dm¡ s¡hu k„cph_p R>¡. Ap Q|„V$Zudp„ Al] fkpL$ku \hp_u k„cph_p R>¡.

^fd`yf spgyL$p `„Qpes AÐepf¡ L$p¢N°¡k `pk¡ R>¡. L$p¢N°¡k âdyM kp¡r_ep Np„^u_u ^fd`yf_u f¡gu M|b kam flu lsu A_¡ lÄÅfp¡ gp¡L$p¡ A¡L$W$p \ep lsp. L$p¢N°¡k sfa\u qL$k_ `V¡$g, W$pL$p¡fcpC Nfpqkep A_¡ lkdyM cp¡ep_y„ _pd QQp®C füy„ R>¡. R>¡ëgu Q|„V$Zudp„ `Z Ap b¡W$L$ `f cpf¡ fkpL$ku \C lsu. L$p¢N°¡k dpV¡$ Al] hpsphfZ ky^ey¯ R>¡. 1999_u gp¡L$kcp Q|„V$Zudp„ L$p¢N°¡k_p DÑdcpC `V¡$g¡ ^fd`yf dsrhõspfdp„\u kps lÅf dsp¡_u kfkpC\u Æs d¡mhu lsu.

dp¡V$p `p¢Y$p_u b¡W$L$ `f R>¡ëgu Q|„V$Zudp„ L$p¢N°¡k_p bfSy>g `V¡$g¡ rhS>e d¡mhu L$p¢N°¡k_y„ _pL$ Åmhu fp¿ey„ lsy„. 1995_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ cpfsue S>_sp `n¡ `l¡gu hMs Al] rhS>e d¡mìep¡ lsp¡. 1990_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ `Z L$p¢N°¡k_p bfSy>g `V¡$g¡ 6 lÅf dsp¡\u Al] rhS>e d¡mìep¡ lsp¡. L$p¢N°¡k sfa\u afu bfSy>g `V¡$g_¡ qV$qL$V$ dm¡ A¡ _½$u d_pe R>¡.

cpS>` sfa\u 1995_p ^pfpkæe dp^ycpC fpDs_¡ qV$qL$V$ Ap`hp_y„ _½$u NZpe R>¡. hpõshdp„ Ap Apqv$hpku b¡W$L$ `f cpS>` `pk¡ dp^ycpC rkhpe buÅ L$p¡C Dd¡v$hpf _\u. 1995dp„ s¡dZ¡ `l¡gu hMs cpS>`_¡ Ap b¡W$L$ `f rhS>e A`pìep¡ lsp¡. Al] `Z b„_¡ `np¡ hÃQ¡ DN° fkpL$ku \hp_u i¼esp R>¡.

b„v$f rhhpv$_¡ L$pfZ¡ JdfNpd R>¡ëgp„ L¡$V$gp„L$ hjp£\u rhhpv$_p L¡$ÞÖdp„ füy„ R>¡. JdfNpddp„ cpS>`_p ^pfpkæe fdZ `pV$L$f kpd¡ Ap hMs¡ dp¡V$p¡ `X$L$pf R>¡. cpS>` afu fdZ `pV$L$f_¡ qV$qL$V$ Ap`¡ s¡hu k„cph_p R>¡. JdfNpddp„ b„v$f b_phhp kpd¡ õ\pr_L$ gp¡L$p¡A¡ cpf¡ rhfp¡^ _p¢^pìep¡ lsp¡. ApNpdu Q|„V$Zudp„ b„v$f_p¡ dyØp¡ L¡$V$gp A„i¡ âcphu fl¡ R>¡ s¡_p `f fdZ `pV$L$f_p rhS>e_p¡ Ap^pf R>¡.

1995_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ fdZ `pV$L$f¡ Qpf lÅf dsp¡_u `psmu kfkpC\u rhS>e d¡mìep¡ lsp¡. `pV$L$f¡ 1995_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ 19 lÅf dsp¡_u kfkpC\u rhS>e d¡mìep¡ lsp¡. fdZ `pV$L$f 1990_u rh^p_kcp Q|„V$Zu hMs¡ S>_sp v$m_p Dd¡v$hpf füp lsp A_¡ L$p¢N°¡k kpd¡ ApW$ lÅf dsp¡\u lpfu Nep lsp. fdZ `pV$L$f_p rhS>e_u kfkpC OV$u flu R>¡. L$p¢N°¡k \p¡Xy$„ Å¡f gNph¡ sp¡ Al] fdZ `pV$L$f_¡ gX$s Ap`u iL¡$ A¡d R>¡.

JdfNpd spgyL$p `„Qpes AÐepf¡ L$p¢N°¡k_p L$bÅdp„ R>¡, Äepf¡ hgkpX$ rS>ëgp `„Qpes `Z L$p¢N°¡k `pk¡ R>¡. hgkpX$ rS>ëgp `„Qpes_p âdyM R>p¡Vy$cpC `V¡$g A_¡ JdfNpd spgyL$p `„Qpes_p âdyM Np¡thv$cpC `V¡$g L$p¢N°¡k_u qV$qL$V$ d¡mhhp_p dS>b|s v$ph¡v$pf d_pe R>¡.

`pfX$u rh^p_kcp b¡W$L$ R>¡ëgp L¡$V$gpL$ hMs\u L$p¡C _¡ L$p¡C L$pfZkf rhhpv$dp„ flu R>¡. 1995dp„ cpS>`_p X$p¡. L¡$. ku. `V¡$g `l¡gu S> hMs `pfX$u rh^p_kcp b¡W$L$ `f\u Q|„V$pep lsp. i„L$ftkl hpO¡gp_p bmhp hMs¡ s¡dZ¡ cpS>` kp\¡ R>¡X$p¡ apX$ép¡. 1998_u Q|„V$Zudp„ s¡dZ¡ A`n sfuL¡$ Dd¡v$hpfu _p¢^phu A_¡ R>¡L$ ÓuÅ ¾$d¡ füp.

`pfX$u b¡W$L$ cpS>`_p Q„Öhv$_ `V¡$g¡ 7 lÅf dsp¡_u kfkpC\u Æsu gu^u lsu. X$p¡. L¡$. ku. `V¡$g lh¡ afu cpS>`dp„ Apìep R>¡. Q„Öhv$_ `V¡$g kpd¡ õ\pr_L$ L$npA¡ dp¡V$p¡ rhfp¡^ lp¡hp_y„ L$l¡hpe R>¡, `f„sy L$p¢N°¡k_y„ Of `Z h¡fqhM¡f R>¡. `pfX$u spgyL$p `„Qpesdp„ L$p¢N°¡k_p kæep¡A¡ bmhp¡ L$ep£ lsp¡. Al] L$p¢N°¡k_y„ k„NW$_ dS>b|s _\u.

Ap D`fp„s L$p¢N°¡k `pk¡ Ap b¡W$L$ dpV¡$ Dd¡v$hpfp¡_u epv$u OZu gp„bu R>¡. rS>ëgp `„Qpes_p AN°Zu L$_¥epgpg W$pL$p¡f, gÿdZcpC `V¡$g, c|s`|h® ^pfpkæe krhspbl¡_ `V¡$g_p„ v$uL$fu S>eîu `V¡$g s¡d S> hgkpX$ rS>ëgp_p L$p¢N°¡k âdyM DÑdcpC `V¡$g_p„ `yÓh^| spfpbl¡_ `V¡$g qV$qL$V$ d¡mhhp_u lp¡X$dp„ R>¡. cpS>`dp„\u Q„Öhv$_ `V¡$g_¡ S> afu qf`uV$ L$fpe s¡hu i¼esp R>¡. Ap b¡W$L$ `f `Z V$½$f Ådhp_u i¼esp R>¡.

_hkpfu rS>ëgp_u hps L$fuA¡ sp¡, S>gpg`p¡f_u rh^p_kcp b¡W$L$ ku. X$u. `V¡$g_u `f„`fpNs b¡W$L$ NZpsu lsu. ku. X$u. `V¡$g L$p¢N°¡k_p AN°Zu _¡sp lsp Ðepf¡ Ap b¡W$L$ `f s¡d_p¡ v$bv$bp¡ lsp¡. 1990 A_¡ 1995_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ s¡dZ¡ S>„Nu blzdsu\u S>gpg`p¡f b¡W$L$ Æsu lsu. 1998dp„ bpÆ `gV$pC lsu A_¡ s¡Ap¡ cpS>`_p Q„Ö¡i `V¡$g kpd¡ 2,500 dsp¡\u lpfu Nep lsp. Ap `fpS>e kp\¡ S> ku. X$u. `V¡$g_u fpS>L$ue L$pfqL$v$} `Z ÅZ¡ Msd \C NC lsu. AÐepf¡ Ap b¡W$L$ cpS>` dpV¡$ kgpds b¡W$L$ d_pe R>¡. cpS>` sfa\u afu hs®dp_ ^pfpkæe_¡ qV$qL$V$ A`pe s¡hu `|f¡`|fu k„cph_p R>¡. L$p¢N°¡k sfa\u ku. X$u. `V¡$g_p v$uL$fp ky_ug `V¡$g_¡ qV$qL$V$ Ap`hpdp„ Aph¡ s¡hu i¼esp R>¡.

_hkpfu il¡f_u rh^p_kcp b¡W$L$ R>¡ëgu ÓZ V$d®\u cpS>`_p d„NycpC `V¡$g Æssp Apìep R>¡. d„NycpC `V¡$g R>¡ëgp„ `p„Q hj®\u fpÄe_p â^p_ `Z flu Q|¼ep R>¡. _hkpfu_u b¡W$L$ cpS>` dpV¡$ M|b kfm b¡W$L$ d_pe R>¡. d„NycpC R>¡ëgu ÓZ rh^p_kcp Q|„V$Zu\u kf¡fpi 15 lÅf dsp¡_u kfkpC Åmhsp Apìep R>¡. R>¡ëgu Q|„V$Zudp„ s¡dZ¡ L$p¢N°¡k_p qv$_¡i `V¡$g_¡ 14,500 ds¡ `fpS>e Apàep¡ lsp¡. cpS>` sfa\u d„NycpC_¡ qV$qL$V$ Ap`hp_y„ _½$u R>¡. Å¡L¡$ v$p¡gsL$pL$p_u S>¡d õ\pr_L$ cpS>`_p _¡spAp¡ d„NycpC_u qV$qL$V$ kpd¡ rhfp¡^ _p¢^phu füp lp¡hp_y„ ÅZhp dþey„ R>¡. R>¡ëgp„ 12 hj®\u A¡L$ S> ìe[¼s_¡ rh^p_kcp_u qV$qL$V$ A`psu lp¡e sp¡ `n dpV¡$ buÅ _¡spAp¡_¡ Åmhu fpMhp dyíL¡$g b_¡ A¡ õhpcpqhL$ R>¡. L$p¢N°¡k sfa\u L$p¡_¡ qV$qL$V$ Ap`hu s¡ lÆ _½$u _\u.

_hkpfu_u S>¡d NZv¡$hu rh^p_kcp b¡W$L$ A¡hu R>¡ Äep„ cpS>`_p¡ L$p¡C rhL$ë` _\u. 1990dp„ W$pL$p¡f _peL¡$ S>_sp v$m_u qV$qL$V$ `f\u cpS>`_p Lfk_ `V¡$g_¡ a¼s A¡L$ lÅf dsp¡_u kfkpC\u `fpS>e Apàep¡ lsp¡. W$pL$p¡f _peL$ `p„Q hj® ky^u Qud_cpC_u kfL$pfdp„ L¡$qb_¡V$ L$np_p â^p_ füp lsp. 1995_u Q|„V$Zudp„ W$pL$p¡f _peL$ L$p¢N°¡k_u qV$qL$V$ `f\u gX$ép lsp A_¡ cpS>`_p Lfk_ `V¡$g kpd¡ s¡d_p¡ 45 lÅf dsp¡\u `fpS>e \ep¡ lsp¡. 1998_u Q|„V$Zudp„ L$p¢N°¡k¡ \p¡X$u gX$s Ap`u lsu, R>sp„ cpS>`_p Lfk_ `V¡$g¡ 10 lÅf dsp¡_u kfkpC\u rhS>e d¡mìep¡ lsp¡. 1999_u gp¡L$kcp_u Q|„V$Zudp„ cpS>`_p dqZcpC Qp¥^fuA¡ Ap dsrhõspfdp„\u 20 lÅf dsp¡_u kfkpC d¡mhu lsu. cpS>` L$fk_ `V¡$g_¡ qV$qL$V$ Ap`¡ L¡$ Dd¡v$hpf bv$g¡, `qfZpddp„ Mpk a¡f _l] `X¡$.

NZv¡$hu_u S>¡d QuMgu rh^p_kcp b¡W$L$ cpS>` dpV¡$ M|b dS>b|s NZpe R>¡. 1990, 1995 A_¡ 1998_u rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ cpS>`_p L¡$. A¡d. `V¡$g¡ Ap b¡W$L$ Æsu lsu. R>¡ëgu rh^p_kcp Q|„V$Zudp„ L¡$. A¡d. `V¡$g¡ L$p¢N°¡k_p cpfsubl¡_ `V¡$g_¡ 10 lÅf dsp¡\u `fpS>e Apàep¡ lsp¡. ApNpdu Q|„V$Zudp„ Ap b¡W$L$ `f L$p¢N°¡k Mpk gX$s Ap`u iL¡$ s¡hu i¼esp _l]hs¹ R>¡.

X$p„N-hp„kv$p_u rh^p_kcp b¡W$L$ A¡hu R>¡ S>¡ ApS> ky^u cpS>` ¼epf¡e ÆÐep¡ _\u. X$p„N_p fpS>L$ue ApN¡hp_ dp^ycpC cp¡e L$p¡C `Z `ndp„\u gX¡$, rhS>e s¡d_p¡ S> lp¡e R>¡. R>¡ëgu L¡$V$gue Q|„V$ZuAp¡\u s¡dZ¡ `p¡sp_u kfkpC `Z Åmhu fpMu R>¡. 1990dp„ s¡Ap¡ S>_sp v$m_u qV$qL$V$ `f\u gX$ép lsp. s¡dZ¡ L$p¢N°¡k_p Dd¡v$hpf_¡ 9 lÅf dsp¡\u lfpìep lsp. X$p„N-hp„kv$p b¡W$L$ `f dpÓ khp gpM dsv$pfp¡ R>¡. 1995_u Q|„V$Zudp„ s¡dZ¡ gNcN 50 lÅf dsp¡ d¡mhu_¡ `p¡sp_y„ hQ®õh Åmhu fp¿ey„ lsy„. 1998_u Q|„V$Zudp„ s¡d_p¡ afu rhS>e \ep¡ lsp¡. cpS>` dpV¡$ Al] ep¡Áe Dd¡v$hpf ip¡^hp¡ dyíL¡$g L$pd R>¡.

_hkpfu, hgkpX$ A_¡ X$p„N rS>ëgp_u 10 rh^p_kcp b¡W$L$dp„\u `pfX$u, JdfNpd A_¡ ^fd`yf_u b¡W$L$ A¡hu R>¡ Äep„ cpS>` A_¡ L$p¢N°¡k hÃQ¡ Å¡fv$pf dyL$pbgp¡ \hp_u i¼esp R>¡. Äepf¡ X$p„N A_¡ dp¡V$p `p¢Y$p_u b¡W$L$ L$p¢N°¡k dpV¡$ M|b kfm d_pe R>¡ sp¡ _hkpfu, S>gpg`p¡f, hgkpX$, QuMgu A_¡ NZv¡$hu b¡W$L$ cpS>` dpV¡$ kgpds b¡W$L$ R>¡.

Ap rhïg¡jZp¡ `Z hp„Qp¡
kyfs_u 11 rh^p_kcp b¡W$L$ `f L$p¡Z aphi¡?
L$ÃR>dp„ lpfÆs_p„ NrZs d„X$pC füp„ R>¡
hX$p¡v$fp il¡f_u ÓZ b¡W$L$p¡_p¡ Q|„V$ZuS>„N bfp¡bf Ådhp_p¡ R>¡
fpS>L$p¡V$dp„ L$p¡_¡ apev$p¡ \C iL¡$ R>¡?
NyS>fpsdp„ cpS>`_u [õ\rs L¡$hu$ R>¡ s¡ rhi¡ A¡L$ Arcâpe


dyhuV$pBd : d¡dfu qfìey dygpL$ps ap¡V$p¡ auQf rhïg¡jZ kdpQpf QQp® B^f D^f L$u N`k` Q¡V$ Arcâpe rhhpv$
rediff.com
  © 2002 rediff.com India Limited. All Rights Reserved. Disclaimer