lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 


Search:



The Web

Rediff








rhi¡j hp„Q_
NyS>fps A¡Vy$T¡X
qfqX$a õ`¡íeg
Adv$phpv$ õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
kyfs rhi¡ ÅZhp S>¡hy„
kdpQpfp¡dp„ L$ÃR>
NTg f¡X$u-f¡L$_f
Apep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡!
õV$p¡fuV$pBd
`l¡gy„ kyM
dyhuV$pBd
TV$`V$ fkp¡C
c|L„$`rhi¡j
r\e¡V$f
lpõef„N
Anfp
kprlÐek„N
NyS>fps_u sfk
dps©h„v$_p
L$p¡grdõV
k¡¼k L$p¡_®f
^„^p`pZu
qfqX$a X$pefu
dygpL$ps
Æhk©rô$



lp¡d`¡S> > h^y kdpQpfp¡ > QQp®



6 S|>_, 2003

NyS>fps_u A[õdsp_¡ rhQrgs L$fu d|L¡$ s¡hu tlkp_¡ 15 drl_p huÐep R>¡. Ap`¡ _rg_u cË$ A_¡ rh_p¡v$ cË$_p rhQpfp¡ ÅÎep. âõsys R>¡ Ap rkqfT_p¡ ÓuÅ¡ làsp¡.

kfõhsu_¡ l„khprl_u _l] `Z tklhprl_u b_hp_y„ Aphpl¹_$ L$f_pf rksp„iy eiò„Ö A¡V$g¡ ^N^Nsu kS>®L$sp\u Ecfpsp A¡L$ kS>®L$. OÏ„b^y„ gMu_¡ ìep` A_¡ rhõspf h^pfhpdp„ s¡d_¡ fk _\u. `Z L$rhsp, _pV$L$ A_¡ rhh¡Q_dp„ s¡dZ¡ S>¡ A_¡ S>¡V$gy„ g¿ey„ R>¡ s¡dp„ `pspm L|$hp_y„ KX$pZ R>¡. "gp¡L$qX$ep„' A_¡ s¡d_¡ Myi L$fhp dpV¡$ gMsp„ "gp¡L$râe' g¡ML$p¡ âÐe¡ DN° rhfp¡^ âNV$ L$f_pf Ap g¡ML$_u r_õbs dpZk kp\¡ R>¡. kl¡S> `Z bp¡gL$u \ep hNf A¡d_u A¡ r_õbs s¡d_u L$rhspdp„ A_¡ s¡d_p„ _pV$L$p¡dp„ âNV$ \su Å¡hp dm¡ R>¡. hX$p¡v$fpdp„ s¡d_p r_hpkõ\p_¡
A¡[¼T¼eyqV$h A¡qX$V$f iugp cË$ kp\¡ \e¡gu hpsQus_p A„ip¡ âõsys R>¡ :


NyS>fps_u tlkp : fpô²$ue-Ap„sffpô²$ue ap¡L$k

Np¡^fp_u OV$_p `R>u narratology_u ×rô$A¡ Å¡CA¡ sp¡ schizophrenic discorse Qpëep¡ R>¡. A¡L$ L$rhsp L¡$ _pV$L$ gM_pf sfuL¡$ d_¡ s¡ kp¥\u h^pf¡ d|„Th¡ R>¡.

v$peL$pAp¡ `l¡gp„ Ad¡ rhÛp\}Ap¡ sfuL¡$ hX$p¡v$fpdp„ fl¡sp lsp s¡ hMs¡ Ap S> Np¡^fpdp„ rlÞvy$-dy[õgd lzëgX$p¡ OZp„ \ep„ lsp„. Apr\®L$, fpS>L$ue Ap b„_¡ `qfbmp¡_¡ L$pfZ¡ rlÞvy$Ap¡ A_¡ dy[õgdp¡_u hÃQ¡ NyS>fpsdp„ A_¡ NyS>fps_u blpf `pqL$õsp_dp„, AaOpr_õsp_dp„ A_¡ BÞX$p¡_¡riepdp„ `Z OZu dp¡V$u tlkp OZp hMs\u Qpgu flu R>¡. Np¡^fp `R>u_p kde_¡ kdS>hp_p¡ âeÐ_ A_¡ NyS>fps_¡ `|fsy„ kdS>hp_p¡ âeÐ_ s¡ r_óam \hp kÅ®e¡gp¡ âeÐ_ R>¡. Np¡^fp `R>u_u tlkp_u OV$_pAp¡ s¡_u ApNm_u OV$_pAp¡ kp\¡ Å¡X$pe¡gu OV$_pAp¡ R>¡, NyS>fps_u blpf Å¡X$pe¡gu OV$_pAp¡ kp\¡ Å¡X$pe¡gu OV$_pAp¡ R>¡. L$píduf_y„ _pd S> v$u^p rh_p L¡$ rdTp¡fd_y„ _pd S> v$u^p rh_p Ap OV$_p_¡ kdS>hp_p¡ âeÐ_ s¡ r_óam S>hp kÅ®e¡gp¡ âeÐ_ R>¡.

dpZk dpÓ suh° \C iL¡$. S>¡V$gu lv¡$ s¡ L$pídufdp„ suh° \C iL¡$, S>¡V$gu lv¡$ s¡ AaOpr_õsp_dp„ suh° \C iL¡$ s¡V$gu lv¡$ NyS>fpsdp„ `Z \C iL¡$. Å¡ NyS>fpsu dpZk tlkpdp„ suh° _ \hp¡ Å¡CA¡ sp¡ s¡ b^¡ suh° _ \hp¡ Å¡CA¡. Ap`Z¡ sp¡ A¡d QpluA¡ L¡$ s¡ b^¡ suh° _ \pe. hpf„hpf A¡ hps L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ NyS>fpsdp„ Apd L¡$d \ey„?

sp¡ A¡ khpg Mp¡V$p¡ R>¡. A`|fsp khpgp¡ s¡ Å¡Mdu khpgp¡ R>¡. `|fp khpgp¡ `|R>p¡ sp¡ khpg_p S>hpb dmi¡. `|fsp¡ khpg A¡ R>¡ L¡$ AaOpr_õsp_dp„ bprdep_ byÙ_u ârsdp L¡$d s|V$u?

`|Z® khpg A¡ R>¡ L¡$ L$pídufdp„ Aphy„ L¡$d \pe R>¡?

`|Z® khpg A¡ R>¡ L¡$ rdTp¡fd hN¡f¡_u A„v$f ip dpV¡$ ApV$gu tlkp \pe R>¡? L$p¡C A¡L$ âpÞs L¡$ A¡L$ ^d® L¡$ A¡L$ hfk_¡ rhM|Vy„$ `pX$u_¡ L$p¡C `Z Ås_p k„v$c® hNf NyS>fps_u tlkp_¡ kdS>hp_p¡ âeÐ_ L¡$hu fus¡ kam \pe?

NyS>fps_u tlkp cygpC _\u

d_¡ _\u gpNsy„ L¡$ NyS>fpsuAp¡A¡ Ap OV$_p cygphu v$u^u lp¡e, L$pfZ L¡$ Np¡^fp_u OV$_p bÞep `R>u ApMy„ NyS>fps S>¡ fus¡ hÐey¯ s¡ sp¡ Sy>Ap¡. s¡ `R>u NyS>fps_p„ A_¡ NyS>fps_u blpf_p„ tlkL$ sÒhp¡A¡ Aphu Anf^pd `f lzdgp¡ L$ep£. Ðep„ `Z A_¡L$ gp¡L$p¡ dfu Nep. s¡ `R>u NyS>fps S>¡ fus¡ hÐey¯ s¡ Å¡sp„ s¡Z¡ L¡$V$gp¡ b^p¡ rhQpf L$ep£ li¡ A¡ sp¡ b^p c|gu S> Åe R>¡. Np¡^fp A_¡ Anf^pd hÃQ¡ NyS>fps¡ S>¡ rhQpf L$ep£ li¡ s¡_¡ L$p¡C ip dpV¡$ epv$ _\u L$fsy„? NyS>fps rhi¡ A¡ga¡g bp¡ghp_u A„„N°¡Ædp„ Apv$s `X$u NC R>¡. dpfp sp¡ L$pNmp¡ `Z V$pBçk Ap¡a B[ÞX$epA¡ A_¡ B[ÞX$e_ A¡¼kâ¡k¡ v$bphu v$u^p R>¡. sd¡ sp¡ NyS>fpsu R>p¡ dpV¡$ sd¡ Aphp b^p âï_ L$fp¡ R>p¡. `Z sd_¡ âï_ A¡ \hp¡ Å¡CA¡ L¡$ ApMp NyS>fps¡, rkÁ_g armep\u dp„X$u_¡, _fp¡X$p `pqV$ep_u OV$_p\u dp„X$u_¡ Anf^pd_u OV$_p ky^u_p kdeNpmp ky^udp„ OZp¡ rhQpf L$ep¡® R>¡ L¡$ _l]-? L$pídufdp„ sp¡ A¡d_¡ A¡d Qpg¡ R>¡ lÆ. L¡$d sd¡ Ðep„ S>C_¡ `|R>sp„ _\u L¡$ sd¡ Apd (tlkp) L¡$d L$fp¡ R>p¡? sp¡ NyS>fps¡ sp¡ `p¡sp_u Ås_¡ `|R¹>ey„ R>¡. NyS>fpsu A¡V$g¡ rhh¡L$ b©lõ`rs A¡hy„ dÝeL$pm¡ L$üy„ R>¡. sp¡ Ap b¡ hÃQ¡ Ny`Qy` s¡Z¡ S>¡ rhQpf L$ep® R>¡, Ap bl¡fp L$p_hpmp AÞe cpjuAp¡_¡ S>¡ k„cmpsy„ _\u s¡ Ad_¡ k„cmpe R>¡, L$pfZ L¡$ Ad¡ sp¡ NyS>fps_p g¡ML$p¡ R>uA¡.

Anf^pd `R>u tlkp _ \C s¡ _ c|gp¡

d_¡ gpN¡ R>¡ L¡$ AÐepf¡ NyS>fpsu kdpS>dp„ b¡ õsf¡ hpsQus Qpgu flu R>¡. A¡L$ R>¡, shrill discourse and other is the silent discourse. At the level of silent discourse many many creative things are happening ing. And at the shrill discourse level it is being either neglected, supressed or misrepresented. Ap`_¡ L$p_¡ `¡gp¡ silent discourse `X¡$ R>¡ A_¡ Ap`Zu ApS>_u dygpL$ps s¡_u kpnu `|f¡ R>¡.

Anf^pd `R>u_y„ NyS>fps S>¡ hs®_ L$f¡ R>¡ s¡ s¡_p¡ silent discourse R>¡. A¡_p dpV¡$ L¡$d NyS>fps_¡ Arc_„v$_ _\u dmsp? NyS>fps¡ sp¡ hfk `l¡gp„ S> S>hpb Ap`u v$u^p¡ R>¡. Anf^pd \ey„ s¡ qv$hk¡ S> S>hpb Ap`u v$u^p¡ R>¡. Anf^pd_p âÐepOps NyS>fps¡ S>¡ Nqfdp\u Apàep R>¡ s¡ s¡_u kcp_sp A_¡ ApÐdîÙp k|Qh¡ R>¡. s¡ L¡$d k„cmpsy„ _\u? L¡$d v¡$Mpsy„ _\u? A_¡ NyS>fps W¡$fW$¡f R>¡. _fp¡X$p `pqV$ephpmu tlkp b_u s¡ L¡$d _ b_¡? NyS>fps¡ iy„ dp¡Vy„$ `p` L$fu _p¿ey„ R>¡? L$pídufdp„ S>¡ b_¡ R>¡, AaOpr_õsp_dp„ S>¡ b_¡ R>¡, Qpf¡ bpSy> S>¡ b_¡ R>¡. NyS>fps L„$C d|M® sp¡ _\u L¡$ fpd fpd S>`sy„ S>`sy„ dfu Åe. ârsL$pf \pe, A¡ ârsL$pfdp„ rl„kp \pe, Ap sp¡ `¡gu `iysp_u kpd¡_u `iysp R>¡. ApMp NyS>fpsu kdpS>¡ A¡ `iyspdp„\u blpf Aphhp_y„ R>¡. AX$^p¡ kdpS> blpf Aph¡ A_¡ AX$^p¡ blpf _ Aph¡ A¡hy„ _ b_¡. A„s¡ sp¡ ApMp v$rnZ A¡riepA¡ s¡dp„\u blpf Aphhp_y„ R>¡. rlÞvy$õsp_ blpf Aph¡ A_¡ `pqL$õsp_ blpf _ Aph¡ s¡hy„ _ b_¡.

hjp£ `l¡gp„ B[Þv$fp Np„^u _¡i_g k¡ÞV$f_p A¡L$ k¡rd_pfdp„ d¢ L$üy„ lsy„ L¡$ NyS>fps¡ b¡ fpô²$r`spAp¡_¡ S>Þd Apàep¡ R>¡- Np„^uÆ A_¡ TuZp. s¡ `R>u sp¡ Ap L$l¡su b_u NC R>¡. NyS>fps `pk¡ b„_¡_¡ `¡v$p L$fhp_u ndsp R>¡. A_¡ Np„^u dpÓ rlÞvy$Ap¡_p _lp¡sp A_¡ TuZp dpÓ dy[õgdp¡_p _lp¡sp. A_¡ d_¡ sp¡ Apòe® gpN¡ R>¡ L¡$ Aphu kS>®L$spcfu `pfku L$p¡d S>¡_¡ Cfp_dp„\u lp„L$u L$pY$hpdp„ Aphu s¡Z¡ NyS>fps_¡ L$pfZ¡ ^dp¯sf _lp¡sy„ L$fhy„ `X$éy„. A_¡ TuZp `pfkZ_¡ `fÎep lsp A_¡ A¡ S> `¡gp `pfku R>p¡L$fp_¡ sp¡ap_uAp¡A¡ Al] bpmu _p¿ep¡ lsp¡. sp¡ lz„ sp¡ A¡ `pfku_u _S>f¡ `Z Ap tlkp_¡ Å¡J Ry>„. blz k„Ly$g Brslpk¾$d R>¡. ApS>¡ vy$íd_ L$p¡Z R>¡ s¡ `Z kdS>hy„ `X¡$.

iy„ NyS>fpsuAp¡ tlkp_¡ õhuL$pfsp„ \ep R>¡?

tlkp_p¡ õhuL$pf sp¡ iuMp¡A¡, dy[õgdp¡A¡- b^pA¡ ¾$di: L$ep® L$ep£ R>¡. `„Åb_¡ R|>Vy„$ `pX$hp_u `¡fhu `Z b^pA¡ L$fu S> R>¡. A¡hy„ _\u Ap b^p_¡ A¡L$buÅ_p k„v$c®dp„ Å¡hp_p R>¡. `„Åb¡ `Z ¼epf¡e tlkp_p¡ `|f¡`|fp¡ õhuL$pf _lp¡sp¡ L$ep£. `¡gp HÁg¡ÞX$dp„ hksp A_¡ S>¡ gp¡L$p¡_¡ Apdp„\u gpc g¡hp_p¡ lsp¡ s¡hp iuMp¡A¡, "Ad¡ rlÞvy$ _\u Ad¡ sp¡ iuMp¡ R>uA¡ dpV¡$ `„Åb_¡ R|>Vy„$ L$fp¡' s¡d OZp¡ lp¡lp`p¡ L$ep£ lsp¡, `Z `„Åb¡ ¼epf¡e s¡_p¡ õhuLpf _lp¡sp¡ L$ep£. D`f D`f\u A¡hy„ gpNsy„ lsy„ `Z A¡hy„ lsy„ _l]. The shrill discourse of Punjab is like the shrill discourse of Gujrat.

NyS>fpsdp„ L$iy„L$ bv$gpey„ R>¡ s¡ sp¡ b^¡ S> bv$gpey„ R>¡

NyS>fps_u A¡L$gu QQp® \pe S> _l]. sd¡ Nd¡ A¡ khpg `|R>p¡, lz„ Nd¡ A¡ S>hpb Ap`y„ A¡ _ Qpg¡. Ap`Zu hÃQ¡ hpsQus f¡L$p¡X®$ \pe R>¡. A¡hu S> fus¡ NyS>fps_u rlÞvy$õsp_ kp\¡ A_¡ rlÞvy$õsp__u S>Ns kp\¡ A¡L$ hpsQus R>¡ A_¡ A¡_¡ A¡L$gu _ kdÅe. A¡ hpsQus_p Brslpkdp„ `Z A„L$p¡X$p R>¡ A_¡ c|Np¡mdp„ `Z A„L$p¡X$p R>¡.

Ap`Zp kdpS>_u Sy>v$u Sy>v$u ^pfp_p gp¡L$p¡ A¡L$buÅ_¡ ¼epf_p `pW$ qiMhpX$hp gpÁep R>¡. v$p.s. L$pídufu rlÞvy$. A¡ gp¡L$p¡_¡ `pW$ cZphhpdp„ Apìep¡ L¡$ sd¡ Al] füp sp¡ sdpfu M¡f _\u. A¡V$g¡ `pW$ cZph_pfp sp¡ OZp b^p R>¡. A¡ fus_u hps L$fhu lp¡e sp¡ Ap`Z¡ A¡ fus_u hps L$fuA¡ L¡$ rlÞvy$õsp_dp„ Lp¡Z L$p¡Z L$p¡_¡ L$p¡_¡ `pW$ cZph¡ R>¡. `Z b^p S> rhjep¡ AX$^p AX$^p S> g¡hp A_¡ Äep„ rlÞvyAp¡_y„ Mfpb v¡$Mpe s¡ rhje `f âL$pi a¢L$hp¡ A_¡ Äep„ dy[õgdp¡_y„ Mfpb v¡$Mpsy„ lp¡e Ðep„ L„$C S> _ bp¡ghy„ s¡ L„$C rhje_¡ kdS>hp_u fus _\u.

NyS>fps b^y„ Sy>A¡ R>¡ A_¡ Å¡ep R>sp„ NyS>fps Nqfdp\u DÑf Ap`¡ R>¡. Anf^pd ip dpV¡$ \ey„? sd¡ rhQpf sp¡ L$fp¡ L¡$ L$p¡Z ¼ep„\u (Aps„L$hpv$uAp¡) Apìey„ _¡ Adv$phpv$dp„ s¡d_¡ L$p¡Z¡ fp¿ep li¡, L¡$hu fus¡ \ey„ li¡. A¡ b^y„ kdS>hy„ sp¡ `X¡$ S> _¡. A_¡ kdS>hp_p¡ âeÐ_ L$fp¡ A¡_p¡ A\® A¡ _\u \sp¡ L¡$ NyS>fpsu dy[õgdrhfp¡^u \C Nep. A_¡ kdS>hp_y„ A¡V$gy„ S> L¡$ Ap Brslpk Ap`Zp¡ L¡$hu fus¡ ApNm h^u füp¡ R>¡. NC L$pg¡ `„Åb R|>Vy„$ \hp dpNsy„ lsy„ s¡ L¡$d lh¡ R|>Vy„$ \hp dpNsy„ _\u? ApS>¡ A¡hp¡ rhQpf S> _\u Aphsp¡ L$p¡C_¡ L¡$ `„Åb R|>Vy„$ \C Åe.

sp¡ NyS>fpsdp„ rkrhg hp¡f Qpgsu lp¡s

Np¡^fpdp„ S>¡ \ey„ s¡ dpV¡$ NyS>fps_p L$p¡C dy[õgdp¡A¡ A¡d _\u L$üy„ L¡$ Ap sp¡ b_¡ S>. Ad¡ sp¡ bpmuA¡ S>. A¡hy„ L$p¡C dy[õgdp¡A¡ _\u L$üy„. A_¡ Ðepf bpv$ S>¡ dy[õgdp¡_¡ bpþep s¡ dpV¡$ NyS>fps_p blzdsu rlÞvy$Ap¡A¡ ¼epf¡e A¡d _\u L$üy„ L¡$ Ap bfpbf R>¡. Ad¡ sp¡ A¡hy„ L$fuA¡ S>. A¡hy„ Å¡ lp¡s sp¡ AÐepf¡ NyS>fps_u `qf[õ\rs kph Sy>v$u lp¡s, AÐepf¡ Al] rkrhg hp¡f Qpgsu lp¡s.

g|„V$_u OV$_pAp¡ b_u, A¡_u Ap`Z¡ _p¢^ gCA¡ R>uA¡. A¡ OV$_p AÞeÓ `Z b_u lsu. dpV¡$ A¡ OV$_p rhi¡ `p¡k `p¡k Ap„kyA¡ fX$hp_u `Z S>ê$f _\u A_¡ A¡ OV$_p rhi¡ dgL$php_u `Z S>ê$f _\u. A¡ OV$_p_¡ ìep`L$ k„v$c®dp„ kdS>hu Å¡CA¡ A_¡ A¡ OV$_p afu _ b_hu Å¡CA¡ s¡ NyS>fps ÅZ¡ R>¡ A_¡ s¡_p¡ `yfphp¡ Anf^pd `R>u NyS>fps¡ Ap`u v$u^p¡ R>¡.

L$p¡Z L$l¡ R>¡ NyS>fps kyk„õL©$s _\u?

k„õL©rs A¡V$g¡ hpsQus/QQp®. k„õL©$rs A¡V$g¡ ifZpNrs _l].

dpZk k„õL©$s \ep¡ A¡V$g¡ s¡ `y¿s`Z¡ buÅ_y„ `Z fnZ L$f¡ A_¡ `p¡sp_y„ `Z fnZ L$f¡. k„õL©$s dpZk A¡ ApÐdOpsu d|M® _\u. `Z S>¡ `p¡s¡ `p¡sp_y„ fnZ _ L$fu iL¡$ s¡ buÅ_y„ fnZ L¡$hu fus¡ L$fu iL¡$? àg¡__u A„v$f Äepf¡ â¡if OV$u Åe sp¡ L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Å¡ sdpfu `pk¡ bpmL$ lp¡e sp¡ kp¥\u `l¡gp„ sd¡ sdpfp Ap¡[¼kS>_ dpõL$ `l¡fu gp¡ A_¡ `R>u sdpfp bpmL$_¡ Ap¡[¼kS>_ dpõL$ `l¡fphp¡. d_¡ Ap hps l„d¡ip„ MV$L¡$ R>¡ L¡$ dpfy„ bpmL$ dpfu kp\¡ lp¡e sp¡ s¡_¡ `l¡gp„ lz„ dpõL$ `l¡fphy„ L¡$ lz„ `l¡fy„? Apd ApÐdfnZ s¡ sp¡ k„õL©$rs_y„ `pep_y„ sÒh R>¡.

Np„^uÆ_u Atlkp Ap`Z¡ `pmhu Å¡CA¡ L¡$ _l] A¡ khpg sd¡ S>¡ dpÓ NyS>fps_¡ S> L$fp¡ R>p¡ _¡ s¡ N¡fhpS>bu R>¡. sd¡ L¡$d L$pídufdp„ S>C_¡ _\u `|R>sp„ L¡$ sd¡ L¡$d Np„^uÆ_u Atlkp _\u `pmsp? Np„^uÆ sp¡ ApMp v¡$i_p _¡sp lsp _¡!

Ap tlkp_p¡ A„s ¼epf¡?

tlkp_p¡ A„s sp¡ Aphu Nep¡ R>¡. AÐepf¡ NyS>fps iy„ R>¡? A_¡ NyS>fps_u blzk„¿e NyS>fpsu A_¡ dy[õgd âÅ A¡hu R>¡ S>¡_¡ Np¡^fp `Z _\u `pghsy„ A_¡ Anf^pd `Z _\u `pghsy„. A_¡ S>¡ gp¡L$p¡_¡ s¡ `pgh¡ R>¡, S>¡Ap¡ hpf„hpf Aphy„ L$fsp„ fl¡ R>¡ s¡ NyS>fps_u A„v$f_p `Z R>¡, rlÞvy$õsp__u A„v$f_p `Z R>¡ A_¡ rlÞvy$õsp__u blpf_p `Z R>¡. Ap gp¡L$p¡ rhi¡ hps L$fhp_p¡ sdpfp gp¡L$p¡_p¡ S>¡ d_pClzL$d R>¡ s¡ NyS>fps `pmhp_y„ _\u. A„N°¡Æ R>p`p„Ap¡ cg¡ ashp¡ a¡fh¡ L¡$ Mbfv$pf NyS>fpsuAp¡, sd¡ A¡L$`Z dy[õgd rhi¡ L„$C hps L$fu R>¡ sp¡. `Z Ad¡ sp¡ Adpfp cpC S>¡hp dy[õgd_y„ fnZ L$fhp `Z ApNm Aphuiy„. NC L$pg_p NyS>fpsu kS>®L$ rhð_p\¡ dy[õgdp¡ dpV¡$ "N_ud_p¡ `yApX$p¡' g¿ey„ A_¡ lh¡ Aphsu L$pg_p¡ kS>®L$ buÅ¡ `yApX$p¡ gMi¡. sdpfp¡ N_ud (vy$íd_) L$p¡Z R>¡. sd¡ Ap¡mMp¡ S> _l] A¡d? sd¡ dpÓ d„Æfp gC_¡ Cðf, Aëgp s¡fp¡ _pd Npep L$fip¡, bk? Aphy„ sp¡ Np„^uÆ `Z _lp¡sp Npsp. A¡ L„$C d|M® _lp¡sp. A¡V$g¡ Ad_¡ d|M® \hp_u kgpl _ Ap`p¡. sdpfu kgpl dp_uA¡ sp¡ Ad¡ sp¡ dfu S>CA¡. Ad¡ A¡V$g¡ ApMy„ NyS>fps. Adpfp NyS>fps_p¡ kpfp¡ dy[õgd cpC `Z dfu Åe. "g_® k„õL©$s \°y NyS>fpsu' s¡hu kuX$u b_ph_pf dpfp¡ _hSy>hp_ kp\u R>¡, s¡_y„ _pd Cip®v$ i¡M. Ad¡ A¡_¡ bfpbf fpMuA¡ R>¡. d_¡ A¡hp¡ L$p¡C X$f _\u gpNsp¡ L¡$ Ap Cip®v$ i¡M_¡ Ad¡ Al] fpMuiy„ sp¡ dpfp âp¡S>¡¼V$_¡ cpfsue S>_sp `nhpmp `¥kp _l] Ap`¡. Cip®v$_¡ L$p¡C L$iy„ _\u L$l¡sy„. Ap`Zp¡ ApMp¡ v¡$i A¡L$ d¡Ãep¡f v¡$i R>¡. A_¡ sd¡ k„õL©$rs_u hps L$fp¡ R>p¡ `Z k„õL©$rs A¡V$g¡ ApÐdfnZ A_¡ QQp® R>¡. k„õL©$rs A¡V$g¡ ifZpNrs _\u. Ad¡qfL$p Ap„sfrhN°l ip dpV¡$ gX$éy„? QQp® dpV¡$. QQp®dp„ tlkp Aph¡ S> R>¡. `Z A¡ tlkp kS>®_ dpV¡$_u tlkp R>¡ A_¡ Å¡ kS>®__¡ bv$g¡ L$kpC dpV¡$_u tlkp lp¡e sp¡ s¡ spbX$sp¡b b„^ L$fhu S> Å¡CA¡. A_¡ A¡ L$l¡_pf g¡ML$p¡ R>¡ A¡ g¡ML$p¡_p AhpS>_¡ L¡$d v$bphu v$p¡ R>p¡? dpfy„ NyS>fps d_¡ _\u c|gsy„. d_¡ c|g_pf Ap qv$ëluhpmp R>¡.

A„N°¡Æ â¡k dpfp rhQpf L¡$d bfp¡bf fS|> _\u L$fsy„? NyS>fps_p A¡hp Ak„¿e gp¡L$p¡ R>¡ S>¡d_¡ dpfu Ap Ås_¡ kdS>hp_u S>¡ d\pdZ R>¡ s¡dp„ fk `X¡$ R>¡.

rkÁ_g armey„, _fp¡X$p `pqV$ey„ A_¡ Anf^pd A¡ ÓZ¡e_¡ A¡L$kp\¡ kdÆ iL$su ×rô$ A_¡ A¡ ÓZ¡e_u A¡L$kp\¡ hps L$fu iL$su cpjp Ap`Zu `pk¡ lp¡hu Å¡CA¡. A_¡ Anf^pd `R>u S>¡ L„$C bÞey„ R>¡ it is the part of a shrill discourse of misunderstanding. But it is also a delibrate misunderstanding. And delibrate misunderstanding S>¡_pdp„ _ lp¡e s¡_pdp„ `Z lack of understanding sp¡ R>¡ S>. sdpfu _S>f kpd¡ NyS>fps hÐey¯ R>¡. Ap_p\u h^pf¡ Nqfdpey¼s L$ep¡ âpÞs hÐep£ R>¡? NyS>fps_u kpQu bpSy> fS|> _ L$fu_¡ sp¡ sd¡ ApMp rlÞvy$õsp__¡ `pR>p Nygpdu sfa gC S>ip¡.

NyS>fps_u tlkp, ce A_¡ k„O `qfhpf

Å¡ fpS>L$pfZuAp¡ A_¡ õ\pr`s rlsp¡ Aphy„ ce_y„ hpsphfZ a¡gpe¡gy„ fpM¡ sp¡ S> Ap`Z¡ s¡d_¡ hp¡V$ Ap`uA¡_¡! L$p¢N°¡k_¡ lz„ ApS>¡ hp¡V$ _l] Ap`y„, L$pfZ L¡$ d_¡ A¡hy„ gpN¡ R>¡ L¡$ cpS>` h^pf¡ kgpdsu Ap`_pfp¡ `n R>¡. Ap Akgpdsu_y„ ApMy„ hpsphfZ Ecy„ `Z L$fpey„ R>¡_¡! \p¡Xy„$ Ou s¡dp„ Dd¡fhpdp„ Apìey„ R>¡.

`y¿s A_¡ k„õL$©s cpfsue dpZk Ap_u QQp® L$fu iL¡$. `R>u A¡ NyS>fps_p¡ lp¡e L¡$ L$píduf_p¡ lp¡e L¡$ rdTp¡fd_p¡ lp¡e A_¡ cpfs_p AX$p¡iu`X$p¡iuAp¡ `R>u s¡ `pqL$õsp__p¡ kpfp¡ dy[õgd lp¡e L¡$ AaOpr_õsp__p¡ kpfp¡ AaOp_ lp¡e. s¡ b^pA¡ S> rhQpfhy„ Å¡CA¡ L¡$ Akgpdsu_p¡ S>¡ lpD R>¡ s¡ iy„ R>¡, Ap`Zy„ ip¡jZ L$fhp dpV¡$ S>¡ fpS>L$pfZuAp¡ L$l¡ R>¡ L¡$ Ap`Z¡ Akgpds R>uA¡ s¡ iy„ R¡ A_¡ S>¡ kpQ¡kpQu Akgpdsu R>¡ s¡ iy„ R>¡? L$pfZ L¡$ Ap`Zu ApMu Akgpdsu hpõsrhL$ R>¡ A¡d S>¡ L$l¡hpC füy„ R>¡ s¡ `Z Mp¡Vy„$ R>¡ A_¡ ApMu Akgpdsu AhpõsrhL$ R>¡ A¡d L$l¡hy„ `Z Mp¡Vy„$ S> R>¡.

NyS>fps_u kpdpÞe âÅA¡ Aps„L$hpv$_p¡ lpD A_¡ kpQp ce_¡ R|>V$p _ `pX$ép lp¡s sp¡ AÐepf¡ NyS>fps S>¡ fus¡ hs£ R>¡ s¡ fus¡ NyS>fps _ hÐe¯y lp¡s. NyS>fpsdp„ Ap„sfeyÙ Qpgsy„ lp¡s A_¡ ApMp cpfsdp„ Ap„sfeyÙ Qpgsy„ lp¡s. `Z Ap`Zp¡ v¡$i A¡L$ `y¿s v¡$i R>¡ dpV¡$ Aphp sp¡ A_¡L$ X$fp¡_¡ R|>V$p `pX$u_¡ ApMp Brslpk_u A„v$f cpfs ipZ`Z\u hÐe¯y R>¡. `pqL$õsp_ L$fsp„ h^pf¡ dy[õgd hkrs cpfsdp„ R>¡. A¡dp„ v$pfp i¡Mp¡__¡ õ\p_ R>¡ S>. cg¡ v$pfp i¡Mp¡_ AL$bf S>¡V$gp¡ dlp_ _ lsp¡ s¡\u s¡_¡ dpfu _pMhpdp„ Apìep¡. Ap`Z¡ sp¡ A¡d BÃR>uA¡ L¡$ Ap`Zp dy[õgd kdpS>dp„ `Z v$pfp i¡Mp¡_ Aph¡ A_¡ s¡_pdp„ AL$bf S>¡hu L$pb¡rges lp¡e S>¡\u s¡ df¡ _l]. Ap A¡L$ d¡V$paf Ap`Z¡ gCA¡ sp¡ Ap A¡L$ d¡V$paf âÐe¡L$ ^d® dpV¡$- iuM dpV¡$, dy[õgd dpV¡$, b^p dpV¡$ bfpbf b¡k¡ R>¡.

Np„^uÆ\u _f¡ÞÖ dp¡v$u ky^u

cpfsue S>_sp `n_¡ NyS>fps¡ blzdsu Ap`u s¡ L„$C dpÓ cpfsue S>_sp `n_p h¼spAp¡ kpfp R>¡ s¡\u s¡d_u hpsp¡ kp„cmu_¡ S> _\u Ap`u. Akgpdsu_p ce_¡ L$pfZ¡ S> _l] `Z kpQu Akgpdsu Å¡C_¡ S> Ap`u R>¡. lz„ l„d¡ip„ L$lz„ Ry>„, Ap`Z¡ Np„^u sfa S> S>C füp R>uA¡, `Z Np„^u sfa S>hy„ A¡ L„$C kl¡gu hõsy _\u. cp¡mp cph¡ dpÓ AtlkL$ b_u_¡ b¡ku fl¡hp_y„? A¡d dp_u_¡ L¡$ ce b^p Mp¡V$p S> R>¡? b^p ce d_dp„\u L$pY$u _pMp¡ A¡d dp_u_¡ L„$C Np„^u sfa _\u S>hpsy„. Np„^u sfa S>hp_p¡ fõsp¡ dfv$ dpZk_p¡ fõsp¡ R>¡. dfv$ A_¡ kdS>v$pf \C_¡ ApMu âÅ hs£ R>¡. A_¡ NyS>fps_p A_¡ cpfs_p dy[õgdp¡_p¡ `Z A¡dp„ cpN R>¡. ApMp cpfs_p dy[õgdp¡ ^ufsp\u, hufsp\u A_¡ kdS>v$pfu\u S> hs£ R>¡.

NyS>fps_u dy[õgdrhfp¡^u tlkp_p¡ õhuL$pf `Z...

S>¡hu fus¡ `pqL$õsp_ \ey„, \ey„ _¡ \ey„ S>. L¡$hy„? sp¡ `pRy>„ TuZpA¡ _lp¡sy„ L$ëàey„ s¡hy„ L$Ë$f \C Ney„. TuZp sp¡ rbQpfp¡ \p¡X$p¡ cp¡mp¡ A_¡ A¡V$gu byqÙhpmp¡ _lp¡sp¡. s¡ sp¡ A¡d dp_sp¡ lsp¡ L¡$ `pqL$õsp_ Sy>vy„$ L$fiy„ s¡d R>sp„e s¡ k¡¼eygf fl¡i¡. `Z A¡hy„ L„$C _ \ey„. `pqL$õsp_ \ey„, \ey„ _¡ \ey„ A_¡ s¡ A¡L$ A¥rslprkL$ OV$_p R>¡ s¡hu S> fus¡ NyS>fps_u tlkp A¡L$ A¥rslprkL$ OV$_p R>¡. Aphy„ b_¡. A¡hp„ `qfbmp¡ sp¡ lp¡hp_p„ S> _¡ kdpS>dp„. Ap kdpS> L„$C Ap`Z¡ QpluA¡ R>uA¡ s¡hp¡ eyfp¡r`e_ kdpS> sp¡ _\u S> _¡! Ap b^y„ bÞey„ R>¡ s¡_p¡ L$p¡C AõhuL$pf _\u. Apdp„\u A¡L$ S> hõsy gC A¡_p rhi¡ S> hps L$fhu A¡ L„$C bfpbf _\u.

epv$ fl¡, Ap`Z_¡ NyS>fpsdp„ \e¡gu tlkp_y„ Apòe® sp¡ \ey„ S> R>¡.

lz„ _p[õsL$ Ry>„

Np¡^fpdp„ iy„ \ey„, s¡_u `l¡gp„ iy„ \ey„, s¡_u `R>u iy„ \ey„, `pqL$õsp_dp„ iy„ \ey„, Ap b^y„ A¡L$buÅ kp\¡ k„L$mpe¡gy„ R>¡ `Z sd¡ buSy>„ L„$C L$p_¡ ^fhp s¥epf S> _\u. tlkp_p¡ AõhuL$pf A_¡L$ A_¡L$ dyM¡ \hp¡ Å¡CA¡, dpÓ rlÞvy$Ap¡_¡ dyM¡ S> _l]. lz„ L„$C rlÞvy$ _\u. lz„ sp¡ rbgLy$g, Mf¡Mf _p[õsL$ Ry>„. rlÞvy$ ^d®_y„ L$p¡C s„Ó dpfu kdS>dp„ _\u Aphsy„. ^d® ApMp¡ S> manipulative R>¡. sd¡ dpfu `pk¡ ApV$gy„ S> bp¡gphp dpNp¡ sp¡ A¡V$gy„ S> bp¡ghp_u dpf¡ iy„ NfS> R>¡? lz„ sp¡ A¡L$ AÝep`L$ Ry>„ A_¡ lz„ sp¡ \p¡X$p hMsdp„ r_h©Ñ \hp_p¡ Ry>„. Ål¡f dpÝedp¡ dpfp g¡M__u blz _p¢^ _\u g¡sp„ sp¡ cg¡ _ g¡sp„. lz„ sp¡ dpf¡ dpV¡$ gMy„ Ry>„ A_¡ dpfp dpV¡$ gMy„ Ry>„ sp¡ s¡dp„ OZp b^p gp¡L$p¡_¡ fk `X¡$ R>¡. A_¡ d_¡ A¡hu L$p¡C sL$gua _\u. kS>®__p¡ dpfp¡ ¿epg Sy>v$p¡ R>¡, k„õL$©rs_p¡ dpfp¡ ¿epg Sy>v$p¡ R>¡. lz„ A¡L$ õhs„Ó, Mf¡Mfp¡ õhs„Ó dpZk Ry>„. A_¡ lz„ õhs„Ó Ry>„ s¡\u buÅ dpfp dp¡Y¡$ L$p„C bp¡gphhp dpN¡ sp¡ lz„ s¡ dpV¡$ s¥epf _\u. dpV¡$, sd¡ dpfp dp¡Y¡$ ¼epf¡e A¡hy„ _l] kp„cmp¡ L¡$ dykgdp_p¡_¡ dpfu S> _pMhp Å¡CA¡. sp¡ kp\¡ dykgdp_p¡_¡ L¡$d dpfu _p¿ep, Ap`Z¡ sp¡ kph S>„Ngu _uL$þep A¡hy„ `Z sd¡ dpfp dp¡Y¡$ _l] kp„cmp¡. A¡L$ g¡ML$ sfuL¡$ ApS>¡ v$kL$pAp¡\u lz„ hpõsh_p b_¡ s¡V$gp dp¡V$p `\_¡ A¡L$kp\¡ Å¡hp_p¡ âeÐ_ L$fy„ Ry>„. A¡_p dpV¡$ d¢ v$uO® L$pìe g¿ep„ R>¡. b^p_¡ A¡ _ kdÅe. b^p_¡ ¼ep„\u kdÅe? dl¡_s L$fhu `X¡$. S>¡d A\®ip÷_u L$p¡C dp¡V$u q\efu lp¡e sp¡ b^p_¡ _ kdÅe, dl¡_s L$fhu `X¡$. L$pg® dp¼k® v$kdp ^p¡fZ_p_¡ _ kdÅe. A_¡ kpQu L$rhsp A¡ AOfu hõsy R>¡. kpQu L$rhsp A¡ L„$C NTg _\u, Nus _\u, A¡ sp¡ ^uf¡^uf¡ S> kdÅe. A¡_p dpV¡$ L$rh sfuL¡$, rhh¡QL$ sfuL¡$ dl¡_s L$fhu `X¡$.

dpfy„ L$pd ^ud¡ ^ud¡ \pe R>¡. "kpfy„ \ey„ gp¡L$p¡A¡ dy[õgdp¡_¡ dpfu _p¿ep, h„v¡$ dpsfd!' A¡hy„ lz„ _ gMy„ A_¡ kp\¡ "Af¡f¡! Ap`Z¡ sp¡ Np„^u_¡ c|gu Nep' A¡hp¡ hghgpV$ `Z dpfp\u _ \pe.

NyS>fps_u tlkp A_¡ L$mp_y„ cphS>Ns

A¡L$ sp¡, L$p¡C `Z kdpS>dp„ ce A_¡ tlkp b_¡ A\hp sp¡ A¡_p¡ A¡L$ Npmp¡ Aphu Åe A¡V$g¡ Ap`Z¡ A¡d L$luA¡ L¡$ s¡ hMs¡ âÅdp_k D`f kprlÐe_u L¡$ L$mp_u Akf Ap¡R>u \C NC. Ap bly rhQpfhpep¡Áe âï_ R>¡ L¡$ iy„ \ey„ Ap? Mf¡Mf sp¡ k¡rd_pf `Z \C iL¡$, L$pfZ L¡$ Al] L$mp A_¡ âÅ_y„ cphS>Ns hÃQ¡_p k„b„^_u sd¡ hps R>¡X$u R>¡. lh¡ v$f¡L$ dpZk_u vf¡L$ cpjpdp„ DÑd kprlÐe sp¡ R>¡ S> A_¡ s¡d R>sp„ v$f¡L$ cpjp_p Brslpkdp„ A¡hp sb½$p Aph¡ S> R>¡ S>¡dp„ rl„kp A_¡ ce Aphsp„ S> lp¡e. sp¡ b^y„ S> dpfZ kprlÐedp„ S> lp¡e A¡hy„ _\u, L$pfZ L¡$ tlkp_p„ `Z Mf¡Mfp„ L$pfZ lp¡C iL¡$ A_¡ ce_p„ `Z Mf¡Mfp„ L$pfZ lp¡C iL¡$. ce_p„ S>¡ L$pfZp¡ R>¡ s¡_p\u âÅ_¡ b¡Ýep_ L$fu v¡$hp_y„ L$pd sp¡ L$mp _ L$f¡. kprlÐe A¡ L„$C hpõsh A_¡ âÅ hÃQ¡ f„Nu_ L¡$ kfk qX$TpB_hpmp¡ `X$v$p¡ _\u. kpQy„ kprlÐe sp¡ A¡ R>¡ L¡$ S>¡ âÅ_¡ `y¿s b_ph¡ A_¡ s¡_p Mf¡Mfp ce L$ep R>¡ A_¡ s¡_p L$[ë`s cep L$ep L$ep R>¡ s¡_u hÃQ¡_p¡ saphs v$ip®h¡. lh¡ `Þ_pgpg `V¡$g_u "dp_hu_u chpC' _hgL$\p Äepf¡ R>`pC A_¡ h„QpC s¡ hMs¡ NyS>fpsu âÅ h^pf¡ k„õL$pfu lsu A¡d L$l¡iy„? A¡L$ kprlÐe L©$rs_p¡ âcph s¡_p¡ kS>®L$ Æhsp¡ lp¡e s¡ hMs `|fsp¡ S> lp¡e? _p. A¡hy„ sp¡ _\u L¡$ kpfu _hgL$\p R>`pC A¡ `R>u v$k hfk ky^u S> Qpg¡ A¡hy„ sp¡ _\u. A¡ b^u L©$rsAp¡ sp¡ D`gå^ R>¡ S> AÐepf¡. dlpcpfs `Z D`gå^ R>¡.

lz„ afu L$lz„ Ry>„ L¡$ k„õL©$rs A¡V$g¡ QQp® A_¡ `y¿s kprlÐe.

ApS>¡ `Z OZp b^p gp¡L$p¡ kfk gM¡ R>¡. dpfu `R>u_u S>¡ `¡Y$u R>¡ s¡dp„ _urs_ dl¡sp, S>ev¡$h iy¼g, âbp¡^ `fuM, eo¡i v$h¡ A¡ b^p kfk gM¡ R>¡. A_¡ S>¡ kph _hu `¡Y$u R>¡ s¡dp„ kphgu_p fpS>¡i `„X$ép R>¡, blz kfk L$rhsp gM¡ R>¡. `p¡sp_u fus¡ gM¡ R>¡. v$f¡L$ L$rh buÅ L$rh_¡ cygph¡ R>¡, L$pfZ L¡$ s¡ `p¡sp_u fus¡ gM¡ R>¡. s¡Ap¡ `pR>p gpci„L$f_u L¡$ dpfu L¡$ A¡hp L$p¡C_u Akf _uQ¡ _\u gMsp„. d_ujp R>¡, k„õL©$rs R>¡. Ap b¡ eyhsuAp¡ R>¡. rh`pip R>¡- dpfu v$uL$fu. s¡ dpfp\u L¡$V$gy„ b^y„ Sy>vy„$$ gM¡ R>¡. ldZp„ S> gpci„L$f L$l¡sp lsp L¡$ rh`pip S>¡ gM¡ s¡ L¡$V$gy„ b^y„ Sy>vy„$ gM¡ R>¡, s¡_u `v$phqg L¡$V$gu b^u Sy>v$u R>¡. Ap`Z_¡ `Z A¡hy„ \pe L¡$ Ap`Z¡ `Z s¡_p S>¡hy„ gMuA¡. d_ujp_u `v$phqg `Z kfk R>¡. s¡_p¡ ldZp„ "L„$kpfp bÅf'_p¡ L$pìek„N°l Apìep¡, kfk L$pìek„N°l R>¡. lz„ afu L$lz„ Ry>„ L¡$ âÅ_u A„v$f hpsQus Qpg¡ R>¡. `Z A¡ hpsQus Ål¡f dpÝedp¡ ky^u `lp¢Qsu _\u.


sdpfp dpV¡$

rdÓ_¡ dp¡L$gp¡

kfm râÞV$

Ap`_p¡ Arcâpe







lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 
© 2003 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.