lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 


Search:



The Web

Rediff








rhi¡j hp„Q_
NyS>fps A¡Vy$T¡X
qfqX$a õ`¡íeg
Adv$phpv$ õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
kyfs rhi¡ ÅZhp S>¡hy„
kdpQpfp¡dp„ L$ÃR>
NTg f¡X$u-f¡L$_f
Apep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡!
õV$p¡fuV$pBd
`l¡gy„ kyM
dyhuV$pBd
TV$`V$ fkp¡C
c|L„$`rhi¡j
r\e¡V$f
lpõef„N
Anfp
kprlÐek„N
NyS>fps_u sfk
dps©h„v$_p
L$p¡grdõV
k¡¼k L$p¡_®f
^„^p`pZu
qfqX$a X$pefu
dygpL$ps
Æhk©rô$



lp¡d`¡S> > h^y kdpQpfp¡ > kprlÐek„N


                                    skhufL$pf : dyL¡$i L$piuhpgp

(cpN buš)

17 dpQ®, 2003

d^y fpe

d^y fpe_u L$gd¡ NyS>fpsu NÛ_u hpsX$u (1) dpV¡$ Al] [¼gL$ L$fp¡

hjp£_p hjp£ `l¡gp„ Nygpbv$pk b°p¡L$f A¡L$ hpf L$gL$Ñp Aph¡gp; Ðepf¡ Q„ÖL$p„s bnuA¡ V$uMmdp„ A¡d_¡ hpsp®_u ìep¿ep `|R>¡gu.

S>hpbdp„ Nygpbv$pk¡ V$uMm\u A¡L$ Nygpbu L$rhsp L$l¡gu :

L$fhu _¡ kp„cmhu L$p¡_¡ _ Nd¡
fk_u _¡ frkL$p_u hpsX$u.

fk_u hpsdp„ sp¡ fk `X¡$, `Z frkL$p `Z fk_p¡ rhje L$l¡hpe A¡hp¡ L$rh_p¡ dsgb li¡. "frkL$p_u hpsX$u'_p¡ _hp¡ A\® A¡hp¡ `Z OV$phu iL$pe L¡$ frkL$pA¡, g¡rML$pA¡ L$f¡gu hpsX$u.

dufp L$pdv$pf _pd_u A¡L$ Ad¡qfL$_ g¡rML$p R>¡; s¡ A¡L$ NyS>fpsu r`sp A_¡ Ad¡qfL$_ dpsp_u `yÓu R>¡. A¡dZ¡ `p¡sp_u v$pv$udp rhi¡ A¡L$ fp¡dp„QL$ `yõsL$ A„N°¡Ædp„ g¿ey„ R>¡. "dp¡V$ubpT V¡$V|$T' _pd¡. A¡ `yõsL$dp„ `p¡sp_y„ dy¿e h©ÑpÞs iê$ L$fsp„ `l¡gp„ dufp L$pdv$pf¡ ApNm_p„ `p_p„Ap¡dp„ A¡L$ NyS>fpsu L$rhsp V$p„L$u R>¡. kp\¡ s¡_p¡ A„N°¡Æ A_yhpv$ `Z d|¼ep¡ R>¡. A¡ L$rhsp_u L$hreÓu R>¡ `Þ_p _peL$!

`Þ_p _peL$ sp¡ lh¡ kp¥ Ad¡qfL$_ NyS>fpsuAp¡_u Æc¡ QY¡$gy„ kp¡lpdÏ„ _pd R>¡. Ad¡qfL$p_u A_¡L$ `qfjv$p¡dp„ `Þ_pbl¡__¡ `p¡sp_u L©$rsAp¡ A„N°¡Ædp„ hp„Qu k„cmphhp bp¡gphpe R>¡. L$hreÓu sfuL¡$ cpfsdp„ A_¡ Ad¡qfL$pdp„ A¡d_¡ Mp¡b¡ Mp¡b¡ ei dþep¡ lp¡hp R>sp„, A¡d_p„ L$pìep¡ dy„bC, NyS>fps_u eyr_hrk®V$uAp¡dp„ cZphpe R>¡ s¡ R>sp„, L$rhsp `p¡sp_u hps L$l¡hp dpV¡$ kp„L$X$u `X$su lp¡hp\u `Þ_pbl¡_¡ L$rhspdp„\u fõsp¡ ¾$p¡k L$fu_¡ hpsp®Ap¡ gMhp_y„ iê$ L$ey¯ R>¡. A¡dp„ `Z s¡ A¡V$gp„ kam \ep„ R>¡ L¡$ A¡L$ NyS>fpsu S> _l], cpfsue _pfu hpsp®g¡ML$p¡dp„ s¡d_p _pd_p¡ X„$L$p¡ hpN¡ R>¡. lpgdp„ S> A¡L$ A„N°¡Æ hpsp®k„N°ldp„ A¡d_u hpsp®_¡ õ\p_ dþey„ R>¡. A¡ hpsp®_p¡ rhje ip¡ R>¡? Ad¡qfL$p_p A¡¼k â¡rkX¡$ÞV$ rbg [¼gÞV$_! A¡L$ d„v$d„v$ Ap_„v$ ip_p¡ \pe R>¡, Mbf R>¡? `Þ_pbl¡__¡ L¡$hp A_ychp¡ `f\u A¡ hpsp® k|Tu li¡ s¡_u L$ë`_p `Z Ap_„v$ Ap`¡ R>¡.

`p„Óuk hj®\u `p¡sp_p„ bphX$p„_p Å¡f¡ eyr_hrk®V$u Ap¡a `¡[Þkgh¡r_epdp„ s¡ gpBb°¡qfe_ R>¡. Ðep„ S> NyS>fpsu R>p¡L$fp-R>p¡L$fuAp¡_¡ NyS>fpsu_u L$½$p¡ bpfpMX$u `Z s¡dZ¡ hjp£ ky^u iuMhu R>¡. BÞV$f_¡V$ D`f `Þ_p _peL$_y„ _pd gMu_¡ kQ® L$fp¡ sp¡ b¡ÓZ `p_p„ cfu_¡ h¡bkpBV¹$k_p„ rg[õV„$N Aph¡ R>¡. A¡d_y„ `p¡sp_y„ `Z A¡L$ lp¡d`¡BS> R>¡.

Ad¡qfL$pdp„ OfX$p \hp_u kp\¡ kp\¡ Aphsu rhV„$bZpAp¡_u hps, Al] R>p¡L$fp„ dp¡V$p L$fhp_p \sp gp¡lu_p `pZu_u hps, ÷u L¡$ `yfyj_u hpk_p_¡ R>¡X$su hps, lp¡dp¡k¡¼kyAprgV$u_u hps... `Þ_pbl¡_ Ad¡qfL$p_p cpfsuep¡_¡ `X$L$pfsp Ap b^p rhjep¡ ÅZ¡ A¡L$ A¡L$ L$fu_¡ D`pX$u_¡ A¡L$ A¡L$ hpsp® gM¡ R>¡. Apk`pk_p Æh_, vy$r_ep, gp¡L$p¡dp„\u `Þ_pbl¡_ hpsp® spfhu g¡ R>¡. hpsp® L$fsp„ A¡d_¡ L¡$V$gpL$ BíeyT, Ad¡qfL$p_p Æh_dp„ sfhfsp rhjehõsy_¡ gC_¡ `Þ_pbl¡_ hpsp®Ap¡ fQ¡ R>¡.

A_¡ ek! `Þ_pbl¡_ âMf _pfuhpv$u R>¡, a¡rdr_õV$ R>¡. `yfyjp¡A¡ L$f¡gp ÷u_p v$d__u rQrQepfu cg¡ A¡ kp¥çe v¡$Mpsp„ ArcÅs _pfu _ L$f¡; A¡d_u hpsp®Ap¡dp„ _pfu_u Mydpfu_u hps V¡$rgdpL£$qV„$N_p ap¡__u S>¡d hpf„hpf Aph¡ R>¡.

A¡L$gu ÷u_u hps, _p¡L$fuAps cpfsue drlgp_¡ Ad¡qfL$_ Ap¡qakdp„ \sp qX$[õ¾$rd_¡i__u hps, spÆ rh^hp \e¡gu, cpfsdp„ Æh¡gu Ap^¡X$ NyS>fpsu ÷u Ad¡qfL$p Aphu_¡ CðfL$us®__¡ bv$g¡ `uTp Mphpdp„, `pV$g|_ `l¡fhpdp„, e„N `yfyjp¡_¡ Å¡hpdp„ _hu ApTpv$u_p O|„V$ g¡ A_¡ k„Æh_u `pd¡.

cpfsdp„ tkl S>¡hu kÑp cp¡Nhsp¡ hp_âõ\ NyS>fpsu `yfyj r_h©rÑ bpv$ Ad¡qfL$pdp„ A¡L$pA¡L$ _NÎe ìe[¼s b_u Åe R>¡. dyfåbu lqfL©$óZ dS>dyv$pf kpl¡b S>¡_¡ s¡ "gp¡k Ap¡a Ap¡\p¡qfV$u' L$l¡ R>¡ s¡ Mf¡Mf s¡_p¡ hue®_pi R>¡. A¡hp A¡L$ hp_âõ\ `yfyj cpfsdp„ Np¡fu L$pdhpmu_p Of_p¡ 69 _„bf Å¡C_¡ rk¼kV$u_pB__u a¡ÞV¡$ku L$f¡. A_¡ A¡ fus¡ `p¥fyj `pRy>„ gpìep_u Mpsfu L$f¡.

Al] fl¡sp `qfhpfdp„ lp¡dp¡k¡¼kyAg `yÓ R>¡ s¡_u ÅZ \pe. Al] fl¡su A¡L$gu ÷u_¡ cpk \pe L¡$ `pX$p¡iu Np¡fp¡ fpÓ¡ bpfu Myëgu fpMu_¡ DOpX$p A„N¡ b¡W$p¡ R>¡. A¡L$ k„cp¡Nfs NyS>fpsZ_¡ rbg [¼gÞV$__¡ cp¡Nhhp_p¡ AcfMp¡ \pe; ev$p ev$p ev$p ev$p. A¡rge_¡i_, qX$âpBh¡i_, k¡¼kyAg V¡$_i_, A_¡ A¡BtS>N... hmu _peL$_y„ NÛ ApL$pihpZu_p kdpQpfhpQL$_u hpZu S>¡hy„ õhÃR> A_¡ kfm lp¡e R>¡, `Z s¡ \L$u L$l¡hpsu hps dpZk_p d_ S>¡V$gu S> S>qV$g A_¡ rhõdeL$pfu lp¡e R>¡.

`Þ_pbl¡__u fQ_pfurs `Z Ýep_ v$p¡f¡ R>¡. `l¡gp„ A¡ hpsp®_p¡ rhje rkg¡¼V$ L$f¡ R>¡. Qpgp¡ ApS>¡ `Ð_u_y„ v$d_ L$fsp `rs_u hpsp® gMuA¡. `R>u hpsp®_p„ `pÓp¡ A¡dp„ qaV$ L$fpe R>¡; `R>u s¡ `pÓp¡ hpsp®_p s„sydp„ `fp¡hpe R>¡, iuj®L$ _½$u \pe R>¡, A_¡ R>¡hV¡$ A„s Np¡W$hpe R>¡. A¡L¡$A¡L$ hpsp®dp„ Ap q¾$ep afu afu \pe R>¡, hpsp® hpf„hpf gMpe R>¡, A_¡ ApMf¡ `|fu \pe R>¡, Ðepf `R>u afu A¡L$ hpf ky^pfu g¡hpe R>¡. s¡ `òps¹ L$v$pQ b^p„ `p_p„ lÆ A¡L$ hpf qfhpBT L$fu g¡hpe R>¡. Äep„ ky^u buÅ¡ rhje rnrsS>¡ Aphu_¡ i„M aw„L¡$ _l] Ðep„ ky^u `l¡gp„_u hpsp® `y_: `y_: _hp„ ê$` ^f¡ R>¡.

gp¡k A¡ÞS>gk_p kprlÐe k„d¡g__p â\d qv$hk¡ d_p¡f„S>_ L$pe®¾$ddp„ L$p¡CA¡ dÅL$dp„ L$l¡gy„ L¡$ Q„Ö D`f Ad¡qfL$_ `l¡gp„ Åe L¡$ frie_ `l¡gp„ Åe; `Z Ðep„ `l¡gu `l¡gu a¡¼V$fu sp¡ NyS>fpsu S> L$fi¡. A¡hp¡ `Z rhQpf sfs Aph¡ L¡$ a¡¼V$fu cg¡ NyS>fpsu L$f¡ L¡$ elwv$u L$f¡ Q„Ö D`f `l¡gp¡ âhpk sp¡ âurs k¡_Nyàsp S> L$fi¡.

d¡L$X$p¡_pëX$_p„ f¡õV$p¡fÞV$p¡ `pk¡ `l¡gp„ A¡L$ A¡hy„ `pqV$ey„ dyL$psy„ L¡$ apBh rbrge_ kh¹®X$, sd¡ buÅ qv$hk¡ Sy>Ap¡ sp¡ rk¼k rbrge_ kh¹®X$... ApNm Apgu_¡ `pRy>„ Sy>Ap¡ sp¡ k¡h_ rbrge_ kh¹®X$. A¡d âursA¡ Å¡e¡gp v¡$ip¡_u k„¿ep Ap`Z¡ bp¡gu fluA¡ Ðep„ ApDV$X¡$V¡$X$ \C Åe R>¡. R>¡ëg¡ kp„cm¡gy„ L¡$ A¡L$kp¡ `Quk v¡$ip¡ A¡d_p `N _uQ¡\u `kpf \ep R>¡. ApMf¡ vy$r_ep_p b^p v¡$ip¡ Å¡hpC Åe `R>u iy„ \i¡ A¡_p¡ rhQpf Aph¡ Ðep„ epv$ Aph¡ L¡$ d|_ R>¡, dL®$fu R>¡, S|>r`V$f R>¡...

âurs_¡ rhðNyS>®fu_y„ `pqfsp¡rjL$ dþey„ R>¡. A¡d_p¡ `qfQe Ap`hpdp„ L$iu c|g _ \pe A_¡ A¡L$pv$ lp\ L¡$ `N Nydphhp¡ _ `X¡$ A¡hu NZsfu\u A¡d_u `pk¡ S> d¢ A¡d_p¡ kprl[ÐeL$ f¡Èeyd¡ dpNu gu^¡gp¡. k_ 1982dp„ A¡d_p¡ `l¡gp¡ L$pìek„N°l R>`pep¡; Ðepf\u Ap 2002 ky^udp„ A¡d_p„ Qp¥v$ NyS>fpsu `yõsL$p¡ A_¡ ÓZ A„N°¡Æ `yõsL$p¡ âNV$ \ep„ R>¡. b¡ âNV$ \hp_u s¥epfudp„ R>¡. A¡dp„\u kps `yõsL$p¡_¡ Adv$phpv$_u kprlÐe `qfjv$ A_¡/A\hp Np„^u_Nf_u kprlÐe AL$pv$du_p„ `pqfsp¡rjL$ âpàs \ep„ R>¡.

âurs NyS>fpsudp„ L$rhsp gM¡ R>¡, hpsp®Ap¡ `Z gMu R>¡ A¡dZ¡; A¡d_u hpsp®Ap¡dp„ `Z Ad¡qfL$pdp„ hksu _hu _pfu _preL$p b_u_¡ _prc_©Ðe L$f¡ R>¡. d„Nmk|Ó L¡$ l¡s_u l¡gu L¡$ DÞlp DÞlp r_ðpk_u AL$mph_pfu hpsp¡ _\u; âurs_u hpsp®Ap¡dp„ L$p¡C `Z `yfyj_u S>¡d ÷u_¡ `Z qv$g lp¡e R>¡; ÷u_¡ `Z `yfyj S>¡V$gp S> kpfp L¡$ Mfpb \hp_p¡ lL$ R>¡; ÷u ¼epf¡L$ `yfyj kdp¡hX$u _l] `yfyj khpC R>¡. Apòe® A¡ R>¡ L¡$ âurs_u hpsp®Ap¡dp„ sL$fpfu cph R>¡ S> _l]! `yfyj_u ârsõ`^} _l], âurs_u _preL$pAp¡ `yfyj_u âursõ`^} R>¡.

âurs_¡ NyS>fpsu A_¡ A„N°¡Æ D`fp„s b„Npmu AphX¡$ R>¡. ä¡ÞQ\u dpl¡f R>¡. BV$prge_ iuMsp„ lsp„ S>¡ lh¡ iuMu Nep„ `Z li¡. NyS>fpsu kp\¡ rlÞv$u/Dv|®$dp„ NTgp¡ gMu R>¡. (A_¡ âurs Aagps|_ NpreL$p `Z R>¡.)

qL$Þsy Ap b^p L$fsp„ A¡d_u ârscpA¡ L$pWy„$ L$pY$éy„ R>¡ âhpkhZ®_dp„. A_¡ s¡ hZ®_p¡ rhdp_dp„ Mphp_y„ kpfy„ lsy„, A\hp Ad¡ S>¡d_¡ Ðep„ Esf¡gp„ s¡ cpC_p¡ `pX$p¡iu d¡[¼kL$_ lsp¡ A¡hu hprleps hpsp¡ _\u lp¡su. OpV$OpV$_p„ `pZu `u^¡gu drlgp ApMu vy$r_ep_p¡ OX$p¡ D`pX$u NV$NV$phsu lp¡e s¡hu âp¥Y$u R>¡ âurs_p âhpkr_b„^p¡dp„. L$pÞs L¡$ bpgpi„L$f S>¡hp¡ k„õL©$s_p¡ fZL$p¡ `Z R>¡ A_¡ BV$pgu L¡$ V$é|r_riep L¡$ Ap¡l iu Mbf `gp¡dp® L¡$ bp¡fp¡byvy$f..._u õV²$uV$ g¡ÞNh¡S>_p¡ `X$Op¡e¡ R>¡. A_¡ Ap b^p„_u kp\¡ kp\¡ Qyõsu\u h¡rS>V¡$qfe_ fl¡gu Ap gg_p S>¡d S>¡d vy$r_ep_¡ `usu Åe R>¡ s¡d s¡d h^y _¡ h^y DÄÄhmsp\u s¡_y„ NyS>fpsu `p¡s âL$V$ \pe R>¡.

"lz„ _p_p lsp¡ Ðepf¡ dpfp„ Mduk v$fÆ Ap`u Åe sp¡ L$ped A¡_p„ bV$_ L$fsp„ NpS> _p_p„ Aph¡; _hu apDÞV$_ guL$ \pe, _hu kpBL$g hp„L$u Qpg¡. dpfp„ d^f NpS>dp„ QpLy$ cfphu dp¡Vy„$ L$fu Ap`¡, `Z s¡d L$fhp\u L$pÏ„ bV$_ L$fsp„ dp¡Vy„$ \C Åe. `Z lz„ Qgphu gJ. L$p¡Z dp\pL|$V$ L$f¡.'

lfr_i (L¡$ lr_®i iåv$ ¼ep„\u Apìep¡ L¡$ s¡_p¡ A\® ip¡, s¡_p¡ ¿epg L$p¡C_¡ _\u) Å_u_p dNS>dp„ Mf¡Mf L$QL$X$p_u `Ë$u_u S>¡d s¡d_p Æh_âk„Np¡ A_hfs, Ar_rdÑ Qpëep S> L$f¡ R>¡. BÞV$f_¡V$_p h¡b`¡S>_u rgÞ¼k_u dpaL$ A¡dp„\u Ap„V$p, ap„V$p R|>V¡$, ApX$u, Ahmu Óp„ku, gp„bu, sufpL$pf Nrs\u _hp„ `pÓp¡, _|s_ âk„Np¡, Aph¡ A_¡ Åe. hps _p_u lp¡e L¡$ dp¡V$u A_¡ kpQu lp¡e L¡$ Mp¡V$u `Z lr_®i Å_u_p d[õsóL$dp„\u âp¡k¡k \C_¡ Aph¡ Ðepf¡ L$\p_L$ Qpgy kp¡` Ap¡`¡fp S>¡hp¡ fk Ap`¡.

"dpfp¡ A¡L$ ä¡ÞX$ lsp¡ lj®v$, Ad¡qfL$p Aphu Ne¡gp¡ e„N A¡S>dp„; A¡L$ buÅ¡ `Z ä¡ÞX$ lj®v$ lsp¡ _hkpfudp„. lj®v$ _¡ kyrdÓp, s¡Z¡ kyrdÓp Å¡X¡$ d¡f¡S> L$f¡gy„, Ap lj®v$ L$p¡g¡S>_p¡ ä¡ÞX$ lsp¡. s¡_¡ R>]L$p¡ Mphp_u V¡$h, blz Å¡f Å¡f\u Mpe, A_¡ b¡ ÓZ _l] bpf bpf A¡L$ukp\¡, A_¡ R>]L$ Mpe A_¡ bp¡g¡ Apl!, v$f¡L$ hpf bp¡g¡ Apl! s¡ A¡L$ hpf riL$pNp¡dp„ dmu Nep¡ _¡ Adpf¡ hëX®$ V²¡$X$ k¡ÞV$f_u hps \C sp¡ s¡ `f\u s¡ L$l¡ L¡$ kuek® V$phf D`f _pBÞV$u_ k¡h¡ÞV$u _pB_dp„ s¡_¡ A¡L$ Ap¡[õV²$e_ qX$àgp¡d¡V$ bpC dm¡gu. s¡ L$V®$ hp¡ëX$plpBd A¡ hMs¡ _pTu sfuL¡$ bv$_pd \e¡gp, s¡_¡ L$p¡C L$p¡ÞafÞkdp„ qX$a¡ÞX$ L$fhp s¡ riL$pNp¡ Aph¡gu. s¡ Ap¡[õV²$e_ qX$àgp¡d¡V¡$ lj®v$ kp\¡ gÞQ gu^y„, aep®, `R>u L$l¡ L¡$ spfu `pk¡ V$¼kuX$p¡ R>¡? V$¼kuX$p¡ ¼ep„\u lp¡e. s¡ hMs¡ sp¡ Ap`Z¡ b^p cZsp lsp. bpCA¡ lj®v$_¡ V$¼kuX$p¡ cpX¡$ A`pìep¡, A_¡ kp„S>¡ `l¡fphu_¡ lp\dp„ lp\ _pMu_¡ s¡_¡ L$p¡Þkyg¡V$_p aÞ¼i_dp„ gC Ne¡gu. A_¡ lj®v$ L$l¡ L¡$ aÞ¼i_ `R>u fps¡ s¡_u lp¡V¡$g D`f Nep„. `\pfudp„ k|sp„, A_¡ qL$k L$fu ey _p¡, `Z L$l¡ L¡$ fpBV$ V$pBd¡ lj®v$_¡ R>]L$p¡ Aphu A_¡ A¡ L$l¡ Apl! Apl! Apl! A_¡ `¡gu bpCA¡ AL$mpC_¡ s¡_¡ L$pY$u d|¼ep¡ L¡$ L$iy„L$ BÞa¡¼i_ gpNu S>i¡!'

A_¡ Ap qL$õkp `R>u Å_u_¡ sfs A¡hy„e¡ õawf¡ L¡$ "A¡ sd_¡ Mbf R>¡, Ly$dpf d¡N¡rT_dp„ `¡_dp„ iplu cfhp_u kl¡gu fus Aph¡gu A¡L$ A„L$dp„? `¡_ L$ped lz„ sp¡ `pegV$ g¡sp¡, b^p L$l¡sp rhëk_ kpfu, õhv¡$iu, `Z ApB X$p¡ÞV$ _p¡, d_¡ `pegV$ aphu Ne¡gu.'

bpe Np¡X$, Å_u_u bp_u_¡ dpZhp_u kpQu fus R>¡ A¡d_u kp\¡ bpe fp¡X$ afhp S>hpdp„. fõsp_p¡ hmp„L$, f¡qX$ep¡_y„ Nus, fplv$pfu_p¡ X$Ngp¡, L$p¡au_p¡ õhpv$ L„$C `Z A¡d_¡ L$ipL$_u epv$ v¡$hX$ph¡ A_¡ A^^^^ hfksp A¡d_p L$\pâ`psdp„ l½$b½$p \C_¡ Ap`Z¡ _lpC EW$uA¡. A¡d_u hpsp¡ kp„cmsp„ kp„cmsp„ NyS>fps_p A¡L$ rh¿eps lpõeg¡ML¡$ A¡ kpdN°u_¡ X$pefudp„ Dspfu g¡hp âeÐ_ L$f¡gp¡.

L¡$d L¡$ Å_u S>Ns Sy>A¡ R>¡, A_¡ kss s¡_¡ Np¡W$hhp d\¡ R>¡ `p¡sp_p dNS>dp„, A_¡ r_f„sf rh[õds \pe R>¡ Å_u S>Ns_u A_|W$u Qpg\u. A¡ L$l¡ s¡ nZ¡ S> ÅZ¡ `p¡s¡ `Z `l¡gu hpf _¥krN®L$ fus¡ fQpsu A¡ fp¡QL$ L$lpZu kp„cmsp lp¡e A¡hp N¡gdp„ Aphu Åe R>¡. `l¡fZ_y„ bV$_ NpS> L$fsp„ _p_y„ lp¡e sp¡ bu klu, dp¡Vy„$ lp¡e sp¡ bu klu. lr_®i Å_u s¡ `l¡f¡ A¡V$g¡ `l¡fZ S>fu_p¡ Ådp¡ b_u Åe R>¡. A¡d_u lpõeL$mp rbgLy$g Np¡W$h¡gu _\u. A¡L$_u A¡L$ hps s¡_u `pk¡\u b¡ hpf kp„cmhp dmsu _\u. s¡d_u `pk¡ AbS>_u k„¿epdp„ A¡hu NS>b_u hpsp¡ R>¡ L¡$ A¡ b^u L$lu iL$php_u _\u. f„S> A¡ hps_p¡ R>¡ L¡$ A¡d_u hpsp®Ap¡ A¡d_u âQ„X$ lpõeL$mp_p¡ `|fp¡ `qfQe Ap`u iL¡$ s¡d _\u. A¡d_p _hp k„N°ldp„ lr_®i Å_u_u A¡ L$\_i¥gu_p¡ ApBkbN®_u V$p¡Q kfMp¡ ApL$j®L$ Apcpk R>¡.

"Ad¡qfL$p_y„ Æh_ S> A¡hy„ R>¡ _¡ L¡$ kpdpÞe Æh_u hpsp® `Z L$\pdp„ `qfZd¡,' L$l¡ R>¡ cp¡Nugpg L$qW$epfp_p õhp„Ndp„ lr_®i Å_u; `l¡gp¡ `yfyj A¡L$hQ_dp„ L$l¡hpe¡gu "kÐe_pfpeZ_u L$\p' hpsp®dp„.

Ap k„N°l Å_u_p hpsp®g¡M__p rhL$pk_y„ X$p¡¼eyd¡ÞV¡$i_ b_u fl¡ R>¡. Apdp„ Qp„v$_u (1961)dp„ Aph¡gu â\d hpsp®\u dp„X$u_¡ Ad¡qfL$p\u R>¡ëgu gMpe¡gu (2001) hpsp® `Z R>¡. R>sp„, AdyL$ _p¢^`pÓ hpsp®Ap¡ _\u, A_¡ AdyL$ r_hpfu iL$pe s¡hu S|>_u hpsp®Ap¡ k¡[ÞV$d¡ÞV$g L$pfZp¡kf R>¡, S>¡ s¡d_¡ _aL$fp díL$fp sfuL¡$ Ap¡mMsp gp¡L$_¡ gNuf QqL$s L$f¡ s¡hu bu_p R>¡.

lr_®k Å_u_u cpfsdp„ gMpe¡gu A¡L$ blz `yfpZu hpsp® "O|„V$X$p d©NS>m_p' A¡d_u i¥gu\u qbgLy$g rcÞ_ lp¡hp R>sp„ d_¡ A`hpv$ê$`¡ õ`i} NC R>¡, A¡V$gu A¡L$ _p¢^.

A¡L$ TpV$L¡$ L$iy„ L$l¡hy„ lp¡e sp¡ L$l¡hpe L¡$ lr_®i Å_u_p hpsp®g¡M_dp„ dp¥rgL$sp Aphu R>¡ A¡d_u Ad¡qfL$_ hpsp®Ap¡dp„. A¡d_u cpfsue hpsp®Ap¡dp„ s¡ kde¡ âQrgs i¥gu A_¡ rhjehõsy_p„ A_yL$fZ h^y R>¡.

Ad¡qfL$pdp„ gMpe¡gu "rk_¡dp, _pV$L$ A_¡ hpsp®' _pd¡ hpsp®dp„ A¡d_u i¥gu_p¡ `l¡gp¡ DOpX$ v¡$Mpe R>¡. "kÐe_pfpeZ_u L$\p'dp„ A¡dp„ L$V$pn_p¡ `pi Aph¡ R>¡, "Ad¡qfL$p Ad¡qfL$p'dp„ `p¡sp_p d_p¡S>Ns_p„ `pÓp¡_¡ Å_uA¡ h^y rhNs¡ v$p¡ep¯ R>¡, "bpfpMX$u_p¡ `l¡gp¡ Anf'dp„ cpjp_u R>V$p v¡$Mp v¡$ R>¡. "hpfsp A¡L$ Aa¡f_u'dp„ Tp¡mu gC_¡ ipL$ g¡hp S>sp `rsv¡$h_¡ afdpCi L$fsp„ îudsuÆ_p¡ k„kpf Ad¡qfL$_ X²¡$kdp„ fS|> \pe R>¡ s\p `rs_p buÆ ÷u kp\¡_p Aa¡f_u hps_p¡ A„s `rs_¡ cp¢W$p¡ `pX$u_¡ gphhp_u NyZL$pfu ap¡çey®gp_¡ L$pfZ¡ kpdpÞe b_u fl¡ R>¡.

Å_uA¡ Al] Aphu_¡ kf¡fpi hj£ A¡L$ hpsp® gMu R>¡. S>¡d S>¡d hpsp®Ap¡ gMpsu Åe R>¡ s¡d s¡d g¡ML$_¡ _hu ApÐdîÙp kp„`X¡$ R>¡ A_¡ A_yL$fZ L¡$ kyip¡c_ L¡$ kp[ÒhL$ hõsyAp¡_¡ d|L$u_¡ s¡ `p¡sp_u gpNZuAp¡ A_¡ rhQpfp¡_¡ õ\p_ Ap`sp \ep R>¡. k_ 1998_u "ky`f L„$X$¼V$f' hpsp® A¡ fus¡ A¡d_p„ dp¥rgL$ i¥gu, hõsy, cpjp, `pÓpg¡M_, hN¡f¡_p¡ `qfQe Ap`¡ R>¡. "BÞíep¡fÞk', "gp¡V$fu', "dlpL$rh NyÞv$fd¹', Apqv$ hpsp®Ap¡dp„ `Z Ad¡qfL$pdp„ S> EN¡ s¡hp„ hpsp®`yó`p¡ R>¡. d_¡ Nd¡ R>¡ s¡d_u _pNp v¡$i Ad¡qfL$p_u hpsp®. lh¡ iy„ \i¡ s¡_u Ap`Z_¡ Mbf `X$u Åe R>¡ R>sp„ kpB_a¡ëX$_p A¡r`kp¡X$ afu afu Å¡CA¡ s¡d Ap hp„Qhp_u dÅ Aph¡ R>¡.

A_¡ A„s¡, afu A¡L$ hpf BÞL$gpb tTv$pbpv$!

L$p¡C `Z L$p¡gp¡_u_p Æh_L$pmdp„ A¡hp¡ kde Aph¡ R>¡ L¡$ s¡Z¡ `p¡sp_u d|mc|rd_p àepv$p dV$u_¡ õhs„Ó fpô²$ b_u AgN ârscp rhL$kphp_u afS> `X¡$ R>¡, A¡hu dsgb_y„ L$iy„L$ L$lu_¡ k„ey¼s fpô²$ Ad¡qfL$pA¡ Qpf Sy>gpB 1976dp„ d|mc|rd rb°V$_\u dy¼s \hp_u Op¡jZp L$fu lsu. NyS>fpsu kprlÐe_u L$pfqL$v$}dp„ `Z lh¡ A¡hp¡ kde Apìep¡ R>¡ L¡$ d|mc|rd_p g¡ML$p¡_u kpd¡ _s_e_¡ rióecph¡ gOysp õhuL$pfu Æhhp_¡ bv$g¡ cpfs blpf hksp NyS>fpsu kprlÐeL$pfp¡ `p¡sp_u AgN ârscp_u Op¡jZp L$f¡.

Ap`Z¡ `fv¡$i hksp NyS>fpsu kprlÐeL$pfp¡ cg¡ Y$p¢N L$fuA¡ L¡$ Ap`Z¡ NyS>fps_p kprlÐeL$pf R>uA¡, `f„sy s¡ hpõsrhL$ _\u. Ap`Zu cpjp cg¡ NyS>fpsu R>¡, S>¡d Ad¡qfL$p_u cpjp cg¡ A„N°¡Æ R>¡. `Z Ad¡qfL$p_y„ kprlÐe BÞNg¡ÞX$_p kprlÐe L$fsp„ AgN A_¡, ey _p¡, QqX$epsy„ R>¡, s¡ S> fus¡ `fv¡$iu NyS>fpsu g¡ML$p¡A¡ v¡$iu NyS>fpsu g¡ML$p¡ L$fsp„ `p¡sp_u dyÌ$u KQ¡fu ârscp rkÙ L$fu bsphhp_u R>¡.

A_¡ S>¡d S>¡d vy$r_ep _p_u \su Åe R>¡ s¡d s¡d d|mc|rd_y„ A„sf `Z h^sy„ Åe R>¡. `l¡gp„ ap¡_ _p¢^phu_¡ b¡ qv$hk fpl Å¡CA¡ Ðepf¡ ap¡_ gpNsp¡ Ðepf¡ Ap`Zu L$ë`_pdp„ Ap`Zu d|mc|rd_u ddsp dp¡l_p„ Nygp„qV$ep„ MhX$phsu. lh¡ Äepf¡ AW$hpqX$e¡ A¡L$ hpf ap¡_ \pe R>¡, b¡ hpf Bd¡Bg A_¡ kps hpf BÞkV$ÞV$ d¡k¡S> dp¡L$gpe R>¡ Ðepf¡ hs_ dpV¡$_u a¡ÞV¡$ku a¡ÞV$p[õV$L$ flu _\u. lh¡ hs_ L$p¡C _p¡õV$pgrS>ep_p kZL$p Ap`su dpepc|rd _\u, EgVy„$ hs__u R>rb h^y hpõsrhL$ b_u R>¡.

lh¡ hs__y„ `p¡ëeyi_ Ap`Z_¡ ðpk g¡hp v¡$sy„ _\u, L$fài_ A_¡ L$f`uZ L$p¡du v„$Np Ap`Z_¡ Mpsfu Ap`¡ R>¡ L¡$ Ap`Z¡ Ap _\u, Aphp _\u. lh¡ Ap`Zp¡ v¡$i R>¡ Ad¡qfL$p.

lh¡ iê$ \pe R>¡ Ad¡qfL$_ NyS>fpsu NÛ_p¡ kyhZ®L$pm.

d^y fpe : Ap _pdp¡ `Z cygpe _l]
d^y fpe_u L$gd¡ NyS>fpsu NÛ_u hpsX$u (1)


sdpfp dpV¡$

rdÓ_¡ dp¡L$gp¡

kfm râÞV$

Ap`_p¡ Arcâpe







lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 
© 2003 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.