lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 


Search:



The Web

Rediff








rhi¡j hp„Q_
NyS>fps A¡Vy$T¡X
qfqX$a õ`¡íeg
Adv$phpv$ õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
kyfs rhi¡ ÅZhp S>¡hy„
kdpQpfp¡dp„ L$ÃR>
NTg f¡X$u-f¡L$_f
Apep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡!
õV$p¡fuV$pBd
`l¡gy„ kyM
dyhuV$pBd
TV$`V$ fkp¡C
c|L„$`rhi¡j
r\e¡V$f
lpõef„N
Anfp
kprlÐek„N
NyS>fps_u sfk
dps©h„v$_p
L$p¡grdõV
k¡¼k L$p¡_®f
^„^p`pZu
qfqX$a X$pefu
dygpL$ps
Æhk©rô$



lp¡d`¡S> > h^y kdpQpfp¡ > g¡Mrhi¡j > dyhuV$pBd > A„S>rg



20 ÅÞeyApfu, 2003

L$p[Þs cË$

ir_hpf¡ dp¡X$u fpÓ¡ rQfr_Öpdp„ `p¡Y$u Ne¡gp, rlÞv$u kprlÐe_p ¿eps_pd L$rh lqfh„ifpe bÃQ__¡ _pd¡ frhhpf¡ Qpf Qpf V¡$rgrhT__u Q¡_gp¡ s¡d_u rQsp bmu flu Ðep„ ky^u L¡$d¡fp V¡$L$hsu lsu.

lqfh„ifpe L$p¡Z? sp¡ cpfs_p„ NpdX$p„dp„ sdpf¡ ApMy„ _pd bp¡ghy„ `X¡$. L$p[Þsgpg lfNp¡thv$ cË$ L$l¡hy„ `X¡$. lrfh„ifpe âsp`_pfpeZ ipfv$pâkpv$ A¡d r`sp A_¡ v$pv$p_y„ _pd bp¡ghy„ `X¡$. kp\¡ L¡$hp? b°pûZ L¡$ L$C oprs A¡ `Z L$l¡hy„ `X¡$. A¡ S>dp_pdp„ b°pûZp¡ dykgdp__¡ çg¡ÃR> L$l¡sp A_¡ L$peõ\p¡_¡ i|Ö L$l¡sp lsp. L$peõ\ Årsdp„ S>Þdhp_p¡ S>åbf X„$M lqfh„ifpe_¡ lsp¡. i|Öp¡_u sL$gua A¡ lsu L¡$ s¡d_¡ L$p¡C AV$L$ dmsu _l]. bÃQ_ A¡ AV$L$ _\u `Z sMëgyk R>¡. 125 hj® `l¡gp„ i|Ö-L$peõ\p¡_¡ dy[õgdp¡ kp\¡ v$p¡õsu fl¡su A_¡ A¡ b¡ L$p¡d klep¡N L$f¡ sp¡ L$peõ\ oprs_p¡ dpZk A^®çg¡ÃR> (AX$^p¡ dykgpdp_) b_u S>sp¡ lsp¡.

lqfh„ifpeÆ_p `p„Qdu `¡Y$uA¡ v$pv$p \sp d_kp _pd_p A¡L$ Nfub L$peõ\ k„sp_lu_ A_¡ gÿdulu_ lsp A_¡ L$l¡hpe R>¡ L¡$ A¡L$ kp^ybphpA¡ Aprij Apàep s¡dp„\u s¡d_¡ k„sp_ \ey„. A¡ `R>u `Z ApS>¡ Ardspc A¡L$ qv$hkdp„ L$dpe R>¡ s¡V$gy„ s¡_u `p„Q `¡Y$u_p v$pv$pAp¡ ApMu tS>v$Nudp„ L$dpep _lp¡sp. DÑf âv¡$i_p `fspbNY$\u Agplpbpv$_p A¡ NpdX$p_p "rdõV$f _p¡-bX$u' A¡V$g¡ L¡$ Ardspc_p v$pv$p DÑf âv¡$i_p A¡_.Apf.ApB. sfuL¡$ Agplpbpv$ il¡fdp„ Apìep A_¡ Nfubudp„ Æh_ NyÅfsp lsp. Ardspc_p hX$v$pv$p A_¡ h„iÅ¡_u Nfubu_p¡ ¿epg A¡V$gp dpV¡$ Ap`y„ Ry>„ L¡$ Agplpbpv$ il¡f_p¡ Ardspc¡ Apcpf dp_hp¡ Å¡CA¡ L¡$ lqfh„ifpe bÃQ__¡ v$qfÖsp V$pmhp Ðep„ cZhp_y„ k|T¡gy„.

lqfh„ifpe_p r`sp âsp`_pfpeZ d¡qV²$L$ a¡Bg \C_¡ Agplpbpv$_p `pep¡r_ef â¡kdp„ ¼gpL®$ b_u Nep. lqfh„ifpe bÃQ_ dp„X$ dp„X$ d¡qV²$L$dp„ `pk \ep. r`sp_u BÃR>p lsu L¡$ v$uL$fp¡ `Z â¡kdp„ L$pfLy$_ b_u Åe, `Z lqfh„ifpe¡ Ðepf¡, 1923dp„ ApNm cZhp_p¡ k„L$ë` L$ep£. R> R> `¡Y$u_p¡ Apr\®L$ k„Oj®, çg¡ÃR>_u bfpbf i|Ö NZphp_y„ dp_rkL$ A`dp_ A¡ b^p_u R>V$`V$plV$dp„ bÃQ_Æ L$p¡g¡S>dp„ cZsp lsp Ðepf¡ S> s¡d_pdp„ ¾$uA¡V$urhV$u_p ^p¡^ awV$ép. â¡dL$pìep¡_p„ suf a¢¼ep L$fsp lsp. rh^yf \ep A_¡ â¡ddp„ r_óamsp dmsu R>sp„ â¡dsuf a¢¼ep L$fsp A_¡ `p¡sp_p„ Nusp¡ fÃep L$fsp.

l¥ _l] r_óag L$cu
el Nusde A[õsÐh d¡fp
ârsÝhr_ ev$u A¡L$ Df d¢
A¡L$ nuZ L$fpl d¡fu.


lqfh„ifpe_u Ap L$fpl, Ap KlL$pfp, Ap â¡d_p„ hgMp„ s¡Æ _pd_u A¡L$ ^r_L$ iuM L$ÞepA¡ kp„cþep„ A_¡ lqfh„ifpe bÃQ__y„ _kub ApX¡$_y„ `p„v$Xy„$ Mku Ney„. A¡ `l¡gp„ A¡L$ dy[õgd L$Þep_¡ DØ¡iu_¡ s¡Ap¡ L$rhsp_p„ suf a¢L$sp lsp s¡ _L$pdp„ Nep„, `Z s¡Æ_¡ bfpbf suf gpNu Ney„. dpspr`sp_p rhfp¡^ hÃQ¡ s¡Æ A_¡ bÃQ__p„ gÁ_ \ep„ A_¡ `R>u L$pqW$ephpX$u hpsp®dp„ L$l¡ s¡d ApS>_u OX$u A_¡ L$pg_p¡ qv$', bÃQ_`qfhpf_u âpf„rcL$ sL$guap¡ `R>u L$v$u `Z s¡dZ¡ Ardspc dp¡V$p¡ \ep `R>u âNrsdp„ `pRy>„ hmu_¡ Å¡ey„ _\u.

L$rh bÃQ_ "d^yipgp'_u L$rhspAp¡ A_¡ â¡d`Óp¡hpmu L$rhspAp¡ M|b gMu Nep R>¡. M|b `p¡àeygf \ep R>¡. s¡_p\u Esfsy„ L$iy„ S> kprlÐe buÅA¡ `Z L$ey¯ _\u-bgL¡$ QqY$epsy„ L$ey¯ li¡. QqY$epsy„ lp¡e sp¡ `Z L$pìe_u L$fpl kp„cmhphpmy„ dmhy„ Å¡CA¡_¡?

A¡ L$fpl kp„cm_pfu hNv$pf drlgp lp¡e A_¡ s¡_u L|$M¡ `l¡gp Mp¡mp_p¡ v$uL$fp¡ Ardspc lp¡e `R>u kp¡_pdp„ kyN„^ _l] `Z kp¡_pdp„ àg¡qV$_d cmu Åe R>¡.

L$l¡hs R>¡ L¡$ `¥kp¡ `¥kp_¡ M¢Q¡. `Z Al] sp¡ L$urs® L$rhsp_¡ M¢Qsu lsu A_¡ L$rhsp s¡Æ A_¡ L$urs®-b„_¡_¡ M¢Qsu lsu. A¡L$ S>dp_pdp„ lqfh„ifpe Agplpbpv$_u lpC õL|$gdp„ kpdpÞe rinL$ lsp.

Agplpbpv$dp„ ApS>\u 72 hj® `l¡gp„ lqfh„ifpe dprkL$ ê$. 25_p `Npf\u rinL$ sfuL¡$ L$pd L$fsp lsp.

1941dp„ Agplpbpv$ eyr_hrk®V$udp„ ê$. 125_p `Npf\u g¡¼Qff bÞep lsp. bÃQ_Æ rlÞv$udp„ S> g¡¼Qf L$fu iL¡$ s¡hp lsp `Z s¡d_¡ gpNhN\u A„N°¡Ædp„ g¡¼Qff sfuL¡$ _p¡L$fu dm¡gu, A¡hy„ dp__pfp gp¡L$p¡ bÃQ_Æ_¡ V$p¡Zp¡ dpfsp L¡$, ""bÃQ_ tlv$u L¡$ Qp¡f v$fhpS>¡ k¡ A„N°¡Æ rhcpN d¢ O|k Apep.'' `f„sy `R>u Äepf¡ s¡d_u L$pìeê$`u L$fpl s¡ÆA¡ kp„cmu Ðepf¡ A¡ O|k dpfhp_y„ L$pd s¡Æ S> L$fsu A_¡ s¡Z¡ _l¡fy A_¡ B[Þv$fp Np„^u_u Ap¡mMpZ L$f¡gu. A¡ kde¡ qv$ëludp„ L$p¡C s¡d_¡ bÃQ_ L$l¡sp s¡ Ndsy„ _l], L$pfZ L¡$ L$p¡g¡S>L$pmdp„ _d°sp bsphhp Ap sMëgyk fpM¡gy„ Ðepf¡ ApN°l fpMsp L¡$ s¡d_¡ lqfh„ifpe S> L$l¡hp. ApS>¡ lh¡ 62 hj£ ÅZ¡ bÃQ_ EgV$p_u A¡L$ b°pÞX$ b_u NC R>¡.

L$l¡hpe R>¡ L¡$ _hu qv$ëludp„ _p¡L$fu dmu Ðepf¡ B[Þv$fp Np„^u_u hN\u A¡L$ kfL$pfu dL$p_ dþey„. A¡ `R>u s¡d_¡ HÁg¡ÞX$ S>hp_p¡ dp¡L$p¡ dþep¡. cZu_¡ Agplpbpv$dp„ `pR>p Apìep Ðepf¡ Ardspc 12 hj®_p¡ lsp¡. L$gL$Ñp\u V²¡$_dp„ r`sp Apìep s¡d_p¡ kpdp_ dp\¡ D`pX$u_¡ Of¡ gph¡gp¡. bÃQ_Æ g„X$_ Aæepk L$fhp Nep Ðepf¡ ¿epg _ füp¡ L¡$ s¡Æ bÃQ_ _p_p„ b¡ bpmL$p¡ (Ardspc A_¡ ArS>spc)_¡ L$C AphL$dp„\u DR>¡fi¡? s¡ÆA¡ OfMQ® L$pY$hp Of¡Zp„ h¡Qu _pM¡gp„. lqfh„ifpe rhgpes\u `pR>p aep® Ðepf¡ D^pfudp„ gph¡gp„ Qphg-fp¡V$u `L$pìep„. `rs `pk¡ dp„X$ 5 `pDÞX$ bQ¡gp s¡_u qL„$ds s¡ hMs¡ ê$. 75 lsu. Ap ê$r`ep f¡i_dp„ Mgpk \ep.

Agplpbpv$ eyr_hrk®V$u_u fÅ gC_¡ `fv¡$i cZhp Nep R>sp„ `fv¡$idp„ 27 drl_p füp s¡dp„\u dpÓ 10 drl_p_p¡ `Npf S> eyr_hrk®V$uA¡ Ap`¡gp¡. bÃQ_Æ L$pìep¡ gMsp, L$pìep¡ ggL$pfsp `Z s¡d_¡ hplhpl D`fp„s dpÓ `Ð_u s¡Æ S> dmu. bÃQ_Æ blz `yõsL$p¡ L¡$ L$pìek„N°lp¡ âNV$ L$fu i¼ep _\u. ANpD `Z `fspbNY$_p d_kp Ly$m_p hX$ugp¡A¡ `Ð_u_p„ Of¡Zp„ h¡Qu_¡ S> NyS>fp_ Qgph¡gp„. bÃQ_Æ_u `l¡gu `Ð_u íepdp `Z k„Oj®dp„ NyS>fu NC. s¡Z¡ `Z OfMQ® L$pY$hp Apc|jZp¡ h¡Qhp„ `X¡$gp„. s¡Æ bÃQ_¡ Ap `f„`fp r_cphu `Z S>ep bÃQ_ dpV¡$ s¡ `f„`fp Ardspc¡ AV$L$phu. lqfh„ifpe_u s¡ hMs_u s„Nu A_¡ kp¦v$e®\u s¡Å¡de gpNsu s¡Æ_¡ ApL$j®hp A¡L$ ^r_L$ rdÓ¡ c|fL$u _pM¡gu `Z s¡Æ s¡_p ^_\u ApL$jp®C _l]. lqfh„ifpe_u L$rhspAp¡ D`f s¡Æ dyÁ^ lsu. s¡Æ `p¡sp_u kp\¡ gÁ_ L$fu iL$i¡ s¡hp L$p¡C Apkpf gpNsp _l], Ðepf¡ lqfh„ifpe¡ A¡L$ L$rhsp s¡Æ_¡ S> d_dp„ fpMu_¡ gM¡gu :

epv$ syçlpfu g¡ L$f kp¡ep
epv$ syçlpfu g¡ L$f ÅNp
kQ l¥ qv$_ L$u f„Nf„Nugu
vy$r_ep_¡ dyT L$p¡ blL$pep

qL„$sy A„^¡fp R>p Å_¡ `f
A`_u L„$\p k¡ s_ d_ Y$L$...
epv$ syçlpfu g¡ L$f kp¡ep
epv$ syçlpfu g¡ L$f ÅNp

buQ MX$u l¥ ld v$p¡_p¢ L¡$
Acu _ Å_¡ qL$s_u fps¢
Acu blzs qv$_ L$f_u lp¢Nu
L¡$hg B_ Nusp¡ d¢ bps¢

qL$s_¡ f„rS>s âps Dv$pku
X|$bu qL$s_u k„ÝepA¢
kb L¡$ buQ r`fp¡_p lp¡Np,
râe¡ ld L$p¡ ^ufS> L$p ^pNp

epv$ syçlpfu g¡ L$f kp¡ep
epv$ syçlpfu g¡ L$f ÅNp


Ardspc sp¡ OZp¡ _kubv$pf. s¡Z¡ â¡rdL$p_¡ d¡mhhp dpV¡$ ^ufS>_p¡ ^pNp¡ bp„^hp¡ S> `X$ép¡ _l]. f¡Mp S>¡hu L¡$V$gue bp¡guh|X$_u L$ÞepAp¡ L$p„Q¡ sp„sZ¡ b„^pC_¡ v$p¡X$su lsu. lqfh„ifpe_u rhÜÑp, s¡d_u ¾$uA¡V$urhV$u A_¡ s¡Æ_p¡ fyApb s¡d S> hprZepiplu õhcph `|f¡`|fp¡ Ardspcdp„ Aphu Nep¡ lsp¡.

dpZk Äepf¡ Arsrh`v$pdp„ Aph¡ R>¡ Ðepf¡ rh`v$p S> _ip¡ b_¡ R>¡. A¡ rh`rÑ_p¡ _ip¡ lqfh„ifpe¡ s¡d_p d^yipgp _pd_p L$pìek„N°ldp„ cf`|f W$pgìep¡ R>¡. A¡dZ¡ d^y A¡V$g¡ L¡$ ifpb A¡V$g¡ L¡$ kyfp A¡V$g¡ L¡$ dqv$fp_p„ NyZNp_ A¡V$gu lv$ ky^u Npep„ L¡$ dqv$fp L$fsp„ s¡_p„ L$pìep¡_p¡ _ip¡ gp¡L$p¡_¡ h^y fl¡sp¡ \ep¡. d^yipgp_p„ L$pìep¡ A_¡fu dõsudp„ gMpep„ R>¡ L¡$ L$p¡C äõV²¡$i_dp„ gMpep„ R>¡, s¡ sp¡ dpÓ lqfh„ifpe S> L$lu iL¡$. L$pfZ L¡$ s¡dZ¡ S>¡ A¡L$ L$rhsp d^yipgp_p k„N°ldp„ gu^u R>¡ s¡ Å¡sp„ bÃQ_Æ_¡ L$p¡C Apip _lp¡su L¡$ s¡d_u ibepÓpdp„ Ar_g A„bpZu\u dp„X$u_¡ dlpfpô²$_p dy¿e â^p_ Aphi¡. _uQ¡_y„ L$pìe sd¡ hp„Qip¡ sp¡ \i¡ L¡$ A¡ L$pìe dõsu_y„ R>¡ L¡$ aL$ufu_y„ R>¡ L¡$ äõV²¡$i__y„ :

rNfsu Åsu l¥ qv$_ârsqv$_
âZre_u, âpZp¡ L$u lpgp
cÁ_ lzAp Åsp qv$_ ârsqv$_
kycN¡, d¡fp s_ àepgp
k|M flu l¥ qv$_-rv$_ ky„v$fu
d¡fu Æh_ d^yipgp

d¡f¡ A^fp¢ `f lp¡ A„rsd
hõsy _ sygkuv$g àepgp
d¡fu rS>l¹hp `f lp¡ A„rsd
hõsy _ N„NpS>g, lpgp
fpd _pd l¥ kÐe _ L$l_p
L$l_p kÃQu d^yipgp

âpZrâe¡ eqv$ îpÙ L$fp¡ syd
d¡fp sp¡ A¥k¡ L$f_p
`u_¡hpgp¢ L$p¡ byghp L$f
M|ghp v¡$_p d^yipgp!



sdpfp dpV¡$

rdÓ_¡ dp¡L$gp¡

kfm râÞV$

Ap`_p¡ Arcâpe







lp¡d`¡S> 
 kv$pL$pm NyS>fps 
 Ap„ep„ b^p... 
 õV$p¡fuV$pBd 
 `l¡gy„ kyM 
 TV$`V$ fkp¡C 
 dps©h„v$_p 
 dyhuV$pBd 
 dygpL$ps 
 qfqX$a õ`¡íeg 
© 2003 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.