lp¡d`¡S> | R>¡ëgp„ `0 hjp£dp„ | qfqX$a X$pefu

14 Ap¡NõV$, 2002    
Tips to Search  

AÞe NyS>fpsu kpBV$


_p_ycpC _peL$

1937_u hps R>¡.

dpfu Jdf v$k hj®_u Apk`pk_u. NyS>fps_y„ R>¡hpX$p_y„ Npd, kyfs rS>ëgp_y„ Ap¡g`pX$ dpfy„ hs_.

"ApTpv$u', "õhs„Ósp'_p _pfp Ny„S>¡ `Z ApTpv$u_p¡ bfpbf A\® `Z Mbf _lp¡su. bp`yÆ_p L$pL$p \X®$ ef V²$¡BÞX$ rinL$ lsp. Np„^uÆ Adpfp Npddp„ Aphu Ne¡gp A¡hy„ s¡Ap¡ L$l¡sp.

lqf`yfpdp„ L$p¢N°¡k_y„ Ar^h¡i_ lsy„. Ar^h¡i_ A¡V$g¡ iy„ s¡_u `Z L$p¡C_¡ L„$C Mbf _l]. s¡d R>sp„ Adpfp Npddp„\u b¡ÓZ dp¡V$f cfu_¡ dpZkp¡ lqf`yfp Nep lsp. s¡ hMs_u dp¡V$f A¡V$g¡ Qpf `¥X$p„ Mfp„, `Z A¡dp„ b¡khp_u S>Áep ApS>_u R>L$X$p¡ qfnp S>¡V$gu S> lp¡e. v$kbpf dpZkp¡ S>¡ds¡d b¡ku iL¡$.

fp¡S> khpf¡ i¡fudp„ \p¡X$p dpZkp¡ âcpsa¡fu L$f¡ s¡dp„ kp„cmhp dmsy„ : "T„X$p KQp fl¡ ldpfp.'

Ap T„X$p¡ s¡ ApTpv$u_y„ âsuL$, `Z Ðepf¡ L„$C \p¡X$u Mbf lsu?

Ðepf¡ sp¡ Ad¡ "v¡$M rbQpfu bL$fu_p¡ `Z L$p¡C _ Åsp„ `L$X¡$ L$p_, A¡ D`L$pf NZu Cðf_p¡, lfM lh¡ sy„ rlÞvy$õsp_'_u v$g`sfpd_u L$rhsp_p `pW$ L$fsp.

`pfX$u_p X$u.ku.Ap¡. lpCõL|$gdp„ cZsp A_¡ h¡L¡$i_ `X$¡ A¡V$g¡ Npd AphuA¡.

gp¡L$g V²¡$_dp„ `„qX$s S>hplfgpg _¡lfy `Z s¡ hMs_p k¡L$ÞX$ L$gpk X$åbpdp„ dykpafu L$f¡. Adpfp d_ `f s¡ hMs¡ S>hplfgpg_u cpf¡ R>p`. NpX$u Ecu fl¡ A¡V$g¡ v$p¡X$uA¡ S>hplf_¡ Å¡hp. ApTpv$u rhj¡ \p¡X$u \p¡X$u kdS>Z Aphhp gpN¡gu. A¡V$g¡ S>hplf sp¡ Adpfp lufp¡, ldZp„ ApTpv$u Aphi¡ A_¡ ldZp„ Adpfp¡ kyM_p¡ k|fS> ENi¡ A¡hp„ k`_p„ Å¡sp.

R>p`p„Ap¡dp„ Np„^u A_¡ rS>Þ_pl_u dygpL$ps_u hpsp¡ hp„QuA¡. Np„^uÆ_p„ hMpZ\u R>p`p„Ap¡ Ecfpe. d„ÓZp_¡ A„s¡ Np„^u rS>Þ_pl kp\¡ blpf _uL$m¡, `Z S>Þdc|rd AMbpf_p s„Óu Ad©sgpg i¡W¡$ b„_¡_p d_p¡cph `pfMu gu^p lsp A_¡ d„ÓZp `|fu \pe s¡ `l¡gp„ S> d„ÓZp_p ^bX$L$p_p kdpQpf R>p`u _p¿ep. Np„^uÆA¡ s¡d_¡ W$`L$p¡ v$u^p¡ lsp¡.

[¼hV$ HqX$ep! 1942_u Np„^uÆ_u lpL$g.

Ad¡ Alp¡cph A_¡ DÑ¡S>_p\u ER>mu `X$ép. ApTpv$u_p„ k`_p„ Ðepf¡ L„$C Ap¡f S> lsp. `pfX$u_u X$u.ku.Ap¡. lpCõL|$g sp¡ b„^ \C NC L¡$d L¡$ rhÛp\}Ap¡ S> ApTpv$u_u Qmhmdp„ dy¿e gX$h¥ep lsp.

Np„^uÆA¡ `Z A¡L$ hMs L$üy„ lsy„ A_¡ Apd¡e L$p¡C `Z Qmhmdp„ kpdpÞe fus¡ gp¡lu rhÛp\}Ap¡_y„ S> hl¡ R>¡. f¡gh¡_p `pV$p EMX$ép. Np¡mubpfp¡ \ep. S>fp ip„rs \C A¡V$g¡ Ad_¡ sp¡ A¡d S> `pk L$fu v$u^p.

`pk \ep_y„ kqV®$qaL¡$V$ gC_¡ Apìep kyfs. Ðep„ v$epmÆ Apîddp„ fl¡hp_y„. rdi_ lpCõL|$gdp„ Aæepk Qpgsp¡ lsp¡.

bpÆ`yfp_p dL$_Æ kp¡gp c|Nc® L$pe®L$f lsp. Mfp Å„bpT dpZk. s¡d_p S> _ÆL$_p kNp_p A¡L$ rhÛp\} dpfu ê$ddp„ fl¡sp lsp. s¡d_u `pk¡ `p¡õV$_p X$åbp kmNphhp_u kpdN°u lsu.

s¡ dL$_Æ kp¡gp dpfas gC Aph¡. ApS>_p bp¡çb-b„v|$L$, fp¡L¡$V$ gp¡ÞQf L¡$ A¡.L¡$. 47_u sp¡ Ðepf¡ L$ë`_p `Z _l]. àgp[õV$L$_u V$éybdp„ A¡rkX$ cfu_¡ `p¡õV$ Ap¡qak_p X$åbpdp„ a¢L$hp_u. Ap S> Adpfu ApTpv$u_u Qmhm. `peÅdp_p Mukpdp„ A¡rkX$_u V$éyb cfu_¡ ÅJ fpZubpN_p `p¡õV$ bp¡¼kdp„ _pMhp.

kyfs_p dL$pC `yghpmu MpX$u Ðepf¡ Myëgu lsu. S>¡ds¡d MpX$u L|$v$u_¡ buÆ bpSy>A¡ Apìep Ðep„ sp¡ V$éyb kmNu. A¡_¡ gu^¡ `peÅdp¡ kmÁep¡. S>¡ds¡d ApN byTphu_¡ `pR>p Apîd `f Aphu Nep. R>p_pdp_p Apîd¡ Aphu \p¡X$p qv$hk Op `f dgd`Ë$p L$ep®, Ðepf¡ ê$T Aphu.

ApTpv$u_u gX$s `|fu \C. v¡$i ApTpv$ \ep¡.

L$v$pQ A„N°¡Å¡A¡ S> ApTpv$u Ap`u v$u^u. dpZk S>¡ l¡sy\u gX$sp¡ lp¡e s¡ l¡sy `p¡sp_p Æhs¡Æhs rkÙ \pe s¡d BÃR>sp¡ lp¡e R>¡. ApTpv$u_p gX$h¥ep lh¡ h©Ù \hp Apìep lsp. cpNgp sp¡ cpNgp. S>¡_¡ Sy>v$p \hy„ lp¡e s¡ \pe. Np„^uÆ_y„ L$p¡Z dp_¡? rhðeyÙ_p c„Npfdp„\u rb°V$__¡ Ecp \hy„ lsy„. s¡_¡ `p¡sp_u S> k„cpm g¡hp_y„ dyíL¡$g b_sy„ lsy„ Ðepf¡ BÄS>sc¡f, D`L$pf L$ep®_p¡ v¡$Mph L$fu_¡ ENsp k|fS>_p v¡$ip¡_¡ v|$f ip dpV¡$ _ L$fhp?

15du Ap¡NõV$, 1947. ApTpv$u qv$_.

v¡$i ApMp¡ Ap_„v$_p rlgp¡m¡ QY$ép¡. fpô²$r`sp_¡ âZpd L$fu ApTpv$u_p gX$h¥epAp¡A¡ â^p_`v$p_p kp¡N„v$ gu^p. v¡$i_p Npd¡Npd¡ cpfs dpsp L$u S>e_p _pfp Ny„Äep, gp¡L$p¡A¡ v¡$ic[¼s_p„ Nusp¡ Npep„, duW$pCAp¡ hl¢Qu, AbugNygpg DX$pX$ép.

Ap_„v$ kp\¡ h¡v$_p `Z Aphsu lp¡e R>¡. A„N°¡Å¡ Qpfkp¡ fS>hpX$p„Ap¡_¡ õhs„Ó b_phu d|L$u Nep lsp. v¡$i_¡ A¡L$ L$fhp_y„ cNuf\ L$pe® kfv$pf_¡ dp\¡ Apìey„. L$píduf_p fpÅ, cp¡`pg_f¡i, S|>_pNY$_p _hpb, l¥v$fpbpv$_p r_Tpd- kp¥_¡ `p¡suL$u ApTpv$u Å¡Csu lsu. s¡dp„ cpNgp `R>u AahpAp¡_y„ bÅf Nfd \ey„ L¡$ `pqL$õsp_\u NpX$uAp¡ cfu_¡ tlvy$Ap¡ cpfs Aph¡ R>¡ A_¡ fõspdp„ `pqL$õsp_u õV¡$i_¡ s¡d_u lÐep \pe R>¡, NpX$uAp¡ gpip¡ cfu_¡ cpfs Aph¡ R>¡. kpd¡ S>hpbdp„ A¡hu Aahp Qpg¡ L¡$ kfv$pf¡ `Z ApMu gpi cf¡gu NpX$u `pqL$õsp_ dp¡L$gu. b„_¡ v¡$i_p Np„X$p gp¡L$p¡A¡ Aphu AahpAp¡_p Å¡f¡ M|__u lp¡mu M¡ghp dp„X$u.

l¥v$fpbpv$_p r_Tpd kp\¡ d„ÓZp L$fhp L$_¥epgpg dy_iu_¡ dp¡L$ghpdp„ Apìep. dy_iu_¡ dp\¡ Æh_y„ Å¡Md Ecy \ey„ lsy„. `p¡sp_p fTpL$pfp¡ (rk`pCAp¡)_u V$p¡mL$u_¡ Ry>Ë$p¡ v$p¡f Ap`u r_Tpd kfv$pf_¡ X$fphhp dpNsp lsp.

`Z kfv$pf A¡V$g¡ kfv$pf. ApMf¡ r_Tpd¡ rhgu_uL$fZ_p v$õsph¡S> `f klu L$fu. cp¡`pg `Z blz V$¼ey„ _l]. `Z L$píduf_p rlÞvy$ fpÅ lW¡$ QX$ép lsp. s¡dZ¡ `p¡sp_¡ dp\¡ dp¡s_y„ Å¡Md Ecy„ \ey„ _l] Ðep„ ky^u L$píduf_¡ `L$X$u fp¿ey„. A„s¡ kfv$pf¡ rhdp_ dpfas gíL$f dp¡L$gu bQ¡ s¡V$gy„ L$píduf bQphu gu^y„. `Z L$v$pQ _l¡fy_p cp¡m`Z A_¡ L$píduf_f¡i_u d|Mp®C_u vy$lpC `p¡L$pfsp¡ L$píduf_p¡ âï_ ApS>¡ `Z kmNsp¡ füp¡ R>¡.

S|>_pNY$_p _hpb¡ s¡d_p v$uhp_ ipl_hpT cyË$p¡_u kgpl dp_u_¡ `pqL$õsp_ kp\¡ Å¡X$php_u hps L$fu. kfv$pf¡ "h„v¡$ dpsfd¹'_p s„Óu ipdmv$pk Np„^u_¡ s¥epf L$ep®. ApfTu lL|$ds õ\p`u. S>Þdc|rd_p Å„bpT s„Óu Ad©sgpg i¡W¡$ dy„bC k¡ÞV²$g õV¡$i_¡ ipdmv$pk_¡ Qp„v$u_u sghpf b„^phu_¡ S|>_pNY$ kpd¡ eyÙ¡ QY$hp rhv$pe Ap`u. S|>_pNY$_p¡ _hpb cpÁep¡, cyË$p¡_y„ Ly$Vy„$b `Z cpÁey„.

kfv$pf \pL$u Nep lsp. A¡d gpNsy„ lsy„ L¡$ d_\u s¡Ap¡ s|V$u Nep R>¡. A¡L$ kde¡, L$l¡hpe R>¡ L¡$ s¡dZ¡ fpÆ_pdy„ Ap`hp_y„ `Z rhQpey¯, `Z _hu _hu ApTpv$u dmu lsu Ðepf¡ âÅdp„ L$p¡C N¡fkdS> _ \pe s¡ dpV¡$ rhQpf `X$sp¡ d|¼ep¡.

s¡dp„ rbfgp lpDkdp„ Np„^uÆ_u lÐep \C. kfv$pf N©ld„Óu A_¡ Np„^uÆ_u lÐep. dyíL¡$gu ÓpV$L¡$ R>¡ Ðepf¡ V$p¡mpdp„ ÓpV$L¡$ R>¡. Np„^uÆ Myëgp Æh__p dpZk lsp. ApS>_p _¡spAp¡_u S>¡d s¡d_¡ L$dpÞX$p¡_y„ fnZ _lp¡sy„ Å¡Csy„. fpS>L$ue hsy®mp¡dp„ R>p_¡R>`_¡ kfv$pf_u S>hpbv$pfu_u QQp® \hp gpNu. cp„N¡gp kfv$pf A¡L$v$d cp„Nu `X$ép.

Np„^uÆ_y„, kfv$pf_y„ A_¡ v¡$i dpV¡$ Å_ Ly$fbp_ L$f_pf lÅfp¡ _pduA_pdu õhps„Ôek¥r_L$p¡_y„ L$pd `|fy„ \ey„ lsy„. `Z L$píduf_p¡ rhhpv$$ iê$\u S> ApX¡$ fõs¡ Qpgsp¡ lsp¡. s¡ hMs¡ dy„bCdp„ lz„ ir_cpC (A¡ _pd¡ ÅZusp L$pV|®$r_õV$ ^_¡ðf rÜh¡v$u)_p "Q¡sdR>„v$f' kpàsprlL$_p¡ àey_, ¼gpL®$, L$p¡gduõV$ A_¡ k„`pv$L$ lsp¡. s¡ hMs¡ ApS>_u S>¡d L„$C Sy>v$p Sy>v$p rhcpN dpV¡$ Sy>v$p Sy>v$p õ`¡íeprgõV _lp¡sp.

ir_cpC L$pV|®$_p¡ v$p¡f¡, s„Óug¡M `Z gM¡, bpL$u fl¡ s¡ OZp„ `p_p„ dpf¡ cfhp_p„. A¡dp„ fpS>L$pfZ_p Al¡hpgp¡ `Z Mfp. s¡ Afkpdp„ i¡M Aåvy$ëgp_y„ âL$fZ Qpg¡. gp¡L$p¡ _l¡fy-Aåvy$ëgp_p Vy$QL$pAp¡ `Z L$l¡ A_¡ S>hplf¡ Aåvy$ëgp_¡ L$pfZ¡ L$píduf âï_ N|„Qìep¡ A¡d `Z L$l¡. ir_cpCA¡ d_¡ Aåvy$ëgp `f b¡Qpf làsp gMhp_y„ L$üy„ A_¡ d¢ Qpf¡L$ AW$hpqX$ep„ A¡ âL$fZ Qgph¡gy„.

_l¡fy_y„ A¡L$Q¾$u fpS> Qpgsy„ lsy„ Ðep„ ky^u sp¡ ApS>¡ S>¡_¡ "rdqX$ep' L$luA¡ R>uA¡ s¡d s¡ hMs_y„ rdqX$ep `Z cpÁe¡ S> L„$C _hy„ ip¡^u_¡ L$l¡sy„. hX$ugp¡_p Apop„qL$s v$uL$fp S>¡hy„ "rdqX$ep' lsy„. ¼epf¡L$ L$p¡C S>fp v$bpe¡gp õhf¡ bp¡gsy„.

kÑp dpV¡$_u fds iê$ \C. _l¡fyA¡ L$f¡gu c|g_p„ am dmhp dp„X$ép„.

S>eâL$pi _pfpeZ S>¡hp _¡sp AY$ukp¡ ê$r`ep_p cpX$p_p Ofdp„ fl¡sp. Np„^uÆ\u Sy>v$p$ `X$hp R>sp„ Mfp A\®dp„ Np„^uhpv$u _¡sp S>eâL$pi¡ ÅÎey„ L¡$ DÛp¡Np¡ `pk¡\u gpMp¡ ê$r`ep_p„ Q|„V$Zua„X$ DOfphpe R>¡ Ðepf¡ bkp¡-`p„Qkp¡ ê$q`epdp„ Of Qgphsp Ap Np„^uhpv$uA¡ L$ip `Z i÷ rh_p s¡_p¡ tlds\u kpd_p¡ L$ep£.

`Z Aphp A¡L$gv$p¡L$g dpZkp¡_u gX$s_¡ bpv$ L$fsp„ c°ô$pQpf, L$p¥cp„X$p¡ A_¡ kÑp_u fpS>fdsdp„ âÅ sp¡ lsu Ðep„ _¡ Ðep„ S> flu.

A¡V$g¡ S> "kpfu kfL$pf L¡$hu lp¡e?' _pd_p dpfp `yõsL$dp„ d¢ kpfu kfL$pf_u ågyrâÞV$ Ap`hp_u L$p¡rii L$fu R>¡. d¢ b„^pfZ ky^pfZp krdrs_¡ 65 ky^pfp `Z dp¡L$ëep lsp A_¡ s¡_¡ "b„^pfZ ky^pfp_p„ k|Q_p¡' _pd¡ `yõsL$ê$`¡ âNV$ `Z L$ep¯ R>¡. ki¼s b„^pfZ Üpfp gp¡L$p¡_¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p b„^_dp„ d|L$u_¡ gp¡L$iplu iu fus¡ kpQu gp¡L$iplu b_u iL¡$ s¡ A„N¡_p„ k|Q_p¡ s¡dp„ R>¡.

`Z ÅX$u QpdX$u_p fpS>L$pfZuAp¡ A_¡ _p¡L$fiplp¡ A¡hy„ \hp v¡$hp_p _\u.

A¡V$g¡ S> L$p¡C kfv$pf `pL¡$, L$p¡C kycpj `pL¡$ A_¡ _h¡kf\u `p¡sp_¡ `Z b„^pfZ\u bp„^¡ A¡hp¡ `n fQ¡ A_¡ v¡$i_¡ bQph¡, sp¡ kyM_p¡ k|fS> EN¡...

(_p_ycpC _peL$ kyfs_u kprlÐe k„Nd âL$pi_ k„õ\p_p dprgL$ A_¡ g¡ML$ R>¡.)

qX$TpB_ : Dv$e Ly$qL$e_

Ap X$pefu rhi¡ Ap`_p¡ Arcâpe S>Zphp¡


rediff.com
©1996 to 2002 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.