lp¡d`¡S> | L$p¡grdõV$ | Ap„ep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡


B[ÞX$e_ BL$p¡_p¡dudp„ kfL$pf dpC-bp`_p
L¡$V$gp V$L$p?

grgs gpX$

OX$uL$dp„ qfk¡i_ sp¡ OX$uL$dp„ âp¡N°¡i_ A¡hu äu BL$p¡_p¡dudp„ rlgp¡mp g¡sp„ Adpfp„ hlpgp„ A¡_pfpB cpCAp¡, cpcuAp¡ A_¡ X$p¡gf_u L$X$L$X$su _p¡Vy„$ S>¡hp„ c|gL$p„h! B[ÞX$epdp„ bÅfcphp¡_u s¡Æ A_¡ rMõkp`pL$uV$_u d„v$udp„ AX$bqX$ep„ Mpsp l„^pe v¡$iuAp¡_p„ S>¡îuL©óZ!

NyS>fpsdp„ Q|„V$Zu_p¡ V¡$ç`p¡ Ådsp¡ Åe R>¡ A_¡ Aph_pfu kfL$pf L$p¡_u A_¡ L¡$hu li¡ A¡_u AV$L$mp¡ d„X$php dp„X$u R>¡. `Z Ap kfL$pf_u hps Aphu AV$g¡ A¡L$ dÅ_u bpmhpsp® epv$ Aphu NC.

Õey„ A¡hy„ L¡$ A¡L$ smphX$udp„ OZp b^p v¡$X$L$p f¹e¡. ApMp¡ qv$ L|$v$dL|$v$ L$e£ fpM¡. A¡L$ qv$hk A¡d_¡ rhQpf Apehp¡ L¡$ g¡, Apd Ap`Z¡ ApMu tS>v$Nu L|$v$dL|$v$u S> L$fsp„ f¡hp_y„? Ap`Zp¡ L$p¡C fpÅ _p¡ lp¡hp¡ Å¡I?

AV$g¡ l„^pe v¡$X$L$p cNhp_ `pk¡ Áep.

cNhp__¡ ¼e¡, ""Ad_¡ A¡L$ fpÅ Ûp¡.''

cNhp__¡ d_dp„ \pe L¡$ Ap dpmp v¡$X$L$p„h_¡ c¡Np L$fu_¡ `p„Qi¡fu hX¡$ ÓpS>h¡ sp¡ghp lp¡e sp¡e b¡ OX$u lMZp _p¡ f¹e¡ A¡hp„ Amhusfp„h_¡ fpÅ_y„ iy„ L$fhy„ R>¡?

R>sp„e v¡$X$L$ph¡ bh Æv$ L$fu AV$g¡ cNhp_¡ L$u^y„ : W$uL$. L$pg¡ khpf¡ A¡L$ fpÅ dp¡L$gui.

buÅ qv$hk¡ khpf¡ cNhp_¡ A¡L$ dp¡Vy„$ \qX$ey„ D`pX$u_¡ smphdp„ _p¿ey„. dp¡V$p¡ ^ybpL$p¡ Õep¡ A¡V$g¡ v¡$X$L$p„h NcfpC Áep. ""g¡? Ap sp¡ S>bfp¡ fpÅ!''

ÓZQpf qv$ sp¡ v¡$X$L$p„h _hp fpÅ\u bh bu^p, `R>u Qpf`p„Q S>hpr_ep v¡$X$L$p_¡ Õey„, ""g¡, Ap fpÅ sp¡ lpgsp¡e _\u _¡ Qpgsp¡e _\u. Ad\p¡ `X$ép¡ f¡ R>¡.''

Ðep„ sp¡ \p¡X$p„ AhmQ„X$p„ bÃQp„ \qX$ep `f QX$u_¡ L|$v$pL|$v$ L$fhp gpÁep„. Ap Å¡C_¡ b^p v¡$X$L$p_¡ i|f QX$éy„. b^p d„X$ép \qX$ep `f L|$v$pL|$v$ L$fhp! A¡L$b¡ qv$hk sp¡ L|$v$pL|$v$ L$fhp_u bh dÅ `X$u. `R>u b^p_¡ L„$V$pmp¡ Aphhp gpÁep¡. L$pfZ, Ap fpÅ _ sp¡ lg¡ L¡$ _ sp¡ Qg¡!

v¡$X$L$p afu cNhp_ `pk¡ Áep. ""cNhp_, Ap Ad_¡ L¡$hp¡ fpÅ v$u^p¡? C L$p„C L$fsp¡ S> _\u!''

cNhp_ lh¡ AL$mpep. L$l¡, ""W$uL$ R>¡. L$pg¡ khpf¡ sd_¡ buÅ¡ fpÅ dp¡L$gu v$Ci.''

buÅ qv$hk¡ khpf¡ cNhp_¡ A¡L$ bNgp_¡ dp¡L$gu Apàep¡. bNgp¡ sp¡ Q|`Qp` v¡$X$L$p Mphp gpÁep¡. iê$iê$dp„ sp¡ v¡$X$L$p X$fspe Åe _¡ Myi `Z \sp Åe L¡$ ""hpl, Ap`Zp¡ _hp¡ fpÅ L¡$hp¡ S>bfp¡ R>¡!''

`Z `R>u kp¥ v¡$X$L$p„h¡ Å¡ey„ L¡$ Ap bNgp¡ `p¡sp_y„ `¡V$ cfhp rkhpe buSy>„ L$p„C L$fsp¡ S> _\u!

b^p afu cNhp_ `pk¡ Áep.

cNhp_ L$l¡, ""lh¡ L$p„C _p¡ \pe. sdpfp¡ Ap fpÅ apB_g!''

`R>u sp¡ bNgp¡ A¡L$ bNgu gC Apehp¡. _¡ fpÅ_p¡ h„ih¡gp¡ h^sp¡ Qpëep¡. S>s¡ v$lpX¡$ ApMp smph `f X$T_b„^ bNgpAp¡_y„ kpd°pÄe Ådu Áey„. v¡$X$L$pAp¡ sp¡ blz `õspe, `Z lh¡ iy„ \pe?

* * * * *

Ap Adpfu B[ÞX$ep_u Nhfd¡ÞVy„_y„e Aphy„ S> R>¡. A¡L$ sp¡ `fÅ kph v¡$X$L$p S>¡hu, D`f\u kfL$pf L$p„ sp¡ kph \qX$ep S>¡hu lp¡e L$p„ sp¡ kph bNgp S>¡hu. Np¡V$pmp, L$p¥cp„X$p¡ L¡$ Ny_pMp¡fu \su lp¡e Ðep„ \qX$ep S>¡hu _¡ âÅrhL$pk_u hps Aph¡ Ðep„ bNgp S>¡hu!

A_¡ kfL$pf L$u^y„ AV$g¡ a¼s _¡spAp¡ A_¡ â^p_p¡_u hps _\u, Apdp„ l„^pe kfL$pfu L$d®QpfuAp¡ Aphu Áep. A_¡ A¡V$g¡ S> ldS>hp S>¡hu hps B R>¡ L¡$ B[ÞX$ep_y„ ApMy„ A\®s„Ó Myv$ kfL$pf S> R>¡! L¡$hu fus¡?

sp¡ ëep¡ lp„cmp¡. "ApDV$g|L$' _pd_p A„N°¡Æ d¡N¡rT_¡ ldZp„ Ap„L$X$p NZu_¡ g¿ey„'sy„ L¡$ B[ÞX$epdp„ S>¡V$gp Ap¡N£_pBT¹X$ k¡¼V$f_p _p¡L$qfepsy„ R>¡ A¡dp„_p 67 V$L$p kfL$pfu L$d®QpfuAp¡ R>¡. (Ap¡N£_pBT¹X$ k¡¼V$f AV$g¡ Äep„ ìeh[õ\s, drl_¡-drl_¡ `Npf \psp lp¡e A¡hy„, L$pfZ NpdX$p„Ap¡dp„ lÆe R|>V$L$, v$pqX$ep A\hp b„r^ep dS|>fu_u â\p R>¡.) 1990 `R>u kfL$pf¡ `Npfp¡ h^pfu v$u^p `R>u S> L$ÞT¹eydf dpL£$V$dp„ s¡Æ lpgu R>¡. hmu b¡ÞL$_p L$d®Qpfu, r_ipm_p rinL$p¡ A_¡ L$p¡g¡Å¡_p âpÝep`L$p¡ D`fp„s A^®kfL$pfu bp¡X$p£, r_Ndp¡ A_¡ L$p¡`p£f¡i_p¡_p `Npfp¡ kfL$pfu L¡$X$ `f S> R>¡. AV$g¡ Ap¡ëep 67dp„ buÅ `p„Qkps V$L$p h^pf¡ NZu gp¡ sp¡ lpg¡.

a¼s NyS>fps_p¡ v$pMgp¡ gp¡, NyS>fpsdp„ dpÓ kfL$pf A_¡ `„Qpes_p \C_¡ Ly$g 6,00,000 L$d®QpfuAp¡ R>¡. S>¡d_¡ kfL$pfîu v$f drl_¡ 400 L$fp¡X$ ê$r`ep `Npf A_¡ cÕ\p„ ê$`¡ Q|L$h¡ R>¡. lh¡ bp¡_k_p¡ `Npf Dd¡fp¡ sp¡ hfk¡v$lpX¡$ 5000\u 5200 L$fp¡X$ ê$r`ep NyS>fps_p bÅfdp„ W$ghpZp NZpe L¡$ _l]?

`l¡gp„ sp¡ gp¡L$p¡ bQs OZu L$fsp `Z lh¡ b¡ÞL$p¡_p ìepS> OV$u Áep _¡ L$p¡-Ap¡`f¡qV$h b¡ÞL$p¡_p„ cp¡`pmp„ blpf `X$ép„ `R>u bQs_p¡ Qpg OV$sp¡ Åe R>¡. AV$g¡ `Npfv$pf dpZk `¥kp_y„ L$f¡ iy„? Mfuv$u L$f¡! V|$\`¡õV$, Qp¡L$g¡V$, kpby\u dp„X$u_¡ qäS>, V$uhu, hpl_ A_¡ dL$p_dp„ `¥kp¡ Åe. hmu kfL$pfu `Npf^p¡fZ_p gu^¡ Mp_Nu L„$`_uey„_¡e M¢Qphy„ `X$éy„ A¡dp„ b^p_p `Npfp¡ hÝep. AV$g¡ ApS>¡ rdX$g ¼gpk A_¡ A`f rdX$g ¼gpk_p Npg `f S>¡ gpgu v¡$Mpe R>¡ C Myv$ kfL$pf¡ ApZ¡gu R>¡.

Ap sp¡ L$ÞT¹eydf dpL£$V$_u hps \C. `Z buÅ„ dpL£$V$p¡dp„e Myv$ kfL$pf S> kp¥\u dp¡V$u Mfuv$pf R>¡. fpÆh Np„^u_p Apìep `R>u Mp_Nu hpl_p¡_u k„¿epdp„ dp¡V$p¡ h^pfp¡ \ep¡. A¡ `l¡gp„ A¡hu lpgs lsu L¡$ 50 V$L$p `¡V²$p¡g-X$uTg kfL$pfu hpl_p¡ S> bpmu _pMsp„ lsp„. ApS>¡ `Z blz dp¡V$p¡ afL$ _\u `X$ép¡.

`yõsL$bÅf_u S> hps gp¡. dpfp `[ågif rdÓ d_¡ L$l¡ R>¡ L¡$ ApMy„ `[ågri„N dpL£$V$ kfL$pf_u Mfuv$u `f S> V$L$u füy„ R>¡. gNcN 80 V$L$p S>¡V$gu Mfuv$u kfL$pfu `yõsL$pgep¡ A\hp kfL$pf_u N°pÞV$ hX¡$ Qpgsp„ `yõsL$pgep¡ L$f¡ R>¡.

kfL$pf_p„ Sy>v$p„ Sy>v$p„ Mpsp„Ap¡_p„ _pd g¡sp„ Åh sp¡ kdÅe L¡$ b^p„ MfQhp_y„ S> L$pd L$f¡ R>¡. qX$a¡Þkdp„ v$f hfk¡ AbÅ¡ ê$r`ep_p„ i÷p¡_u Mfuv$u \su S> fl¡ R>¡. `p¡guk Mpsy„ iy„ L$f¡? L$pev$p¡ A_¡ ìehõ\p Åmhhp L$d®QpfuAp¡_¡ `Npfp¡ Ap`¡, cÕ\p„ Ap`¡, `¡V²$p¡g bpmu_¡ lqX$ep`Ë$u L$f¡. `p¡guk Mpsp_u `¡v$pi iy„? A¡ khpg S> Aõ\p_¡ R>¡, L$pfZ L¡$ `p¡guk d|gs: âÅ_u kgpdsu A_¡ fnp dpV¡$ R>¡, _l] L¡$ v„$X$ DOfphhp dpV¡$.

A¡ S> fus¡ tkQpC Mpsy„, Ål¡f bp„^L$pd Mpsy„, dpN® A_¡ hpl_ìehlpf Mpsy„, Ly$Vy„$bL$ëepZ, õhpõÕe, k¡r_V¡$i_, drlgp A_¡ bpmrhL$pk, kdpS>L$ëepZ, õgd Bçâyhd¡ÞV$, M¡suhpX$u, S>mk„kp^_ A_¡ rhL$pk, AÞ_ A_¡ _pNqfL$ `yfhW$p¡, fplsL$pep£, `y_h®k_, X¡$furhL$pk, A¡r_dg lkb„X$fu, fdsNds, eyhpL$ëepZ, rinZ, huS>`yfhW$p¡, `pZu`yfhW$p¡, dÐõe, b„v$frhL$pk, Mr_S>, S>„NgrhL$pk, `ep®hfZ, fp¡S>Npf, v$pê$b„^u, dprlsu Mpsy„, f¡gh¡ Mpsy„, _pNqfL$ DÍ$e_ Mpsy„...

rgõV$ `|fy„ S> _l] \pe. `Z Ap sdpd Mpsp„Ap¡_y„ L$pd MQ® L$fhp_y„ R>¡. MQ® L$fu_¡ rhL$pk_p„ L$pep£ ApNm ^`phhp_y„ R>¡. huS>`yfhW$p S>¡hp¡ L$dpD v$uL$fp¡ L$p¡C _ lp¡C iL¡$. O¡f O¡f huS>mu `lp¢QpX$u_¡ `¥kp S> DOfphu g¡hp_p_¡? `Z _p, M¡s-D`ep¡N dpV$¡_u huS>mu_p v$fp¡ `f kfL$pf A^^^ kbrkX$u Ap`¡ R>¡. L$pfZ L¡$ A¡ n¡Ó lÆ huS>mu_p„ rbgp¡_p¡ cpf Mdu iL¡$ s¡d _\u. cpfsue f¡gh¡_y„ s„Ó rhõspf A_¡ dykpafp¡_u k„¿ep bpbs¡ vy$r_epdp„ buS>¡ _„bf¡ R>¡, `f„sy s¡ Mp¡V$ L$f¡ R>¡. L$pfZ dpÓ N¡fhluhV$_p„ _\u. kfL$pf¡ âÅ_¡ v|$f v|$f_p„ Npdp¡ ky^u kyrh^p Ap`hp_u R>¡. NyS>fps_y„ A¡k.V$u. s„Ó S>¡ A¡L$ kde¡ ApMp v¡$idp„ _„bf h_ NZpsy„ lsy„ s¡ Arsie dp¡V$u Mp^dp„ R>¡.

dprlsu Mpsp_p¡ M¡g sp¡ Av¹$cys R>¡. cpfsdp„ kp¥\u h^y fL$d_p¡ ^„^p¡ Ap`_pfu A¡X$ A¡S>Þku L$C R>¡? rgÞV$pk `Z _l], A¡Q.V$u.A¡. `Z _l]. A¡d_p„ V$_® Ap¡hfp¡ dp„X$ 300 L$fp¡X$_¡ Ap„bu iL¡$ R>¡, Äepf¡ cpfs kfL$pf_p„ sdpd fpÄep¡_p„ dprlsu Mpsp„Ap¡ c¡Np„ dmu_¡ s¡_p\u 22 NZu fL$d_u Ål¡fMbfp¡ Ap`¡ R>¡.

A¡L$ Nçds `X¡$ s¡hp¡ v$pMgp¡ Ap`y„. _¡i_g L$pD[Þkg Ap¡a A¡ÞÄeyL¡$i_g qfkQ® A¡ÞX$ V²¡$t_N (A¡_.ku.B.Apf.V$u.) v$f hfk¡ cpfs_u sdpd cpjpAp¡dp„ DÑd bpmkprlÐe gMpe s¡ dpV¡$ B_pdp¡ Ap`¡ R>¡. b¡ L¡$V¡$Nfu_p„ dmu_¡ Ly$g 20 lÅf ê$r`ep_p„ B_pdp¡ v$f¡L$ cpjpdp„ A`pe. lh¡ Ål¡fMbf_p¡ M¡g Sy>Ap¡. Ap 20 lÅf ê$r`ep_p„ B_pd_u Ål¡fps L$fsu 30 k¡[ÞV$duV$f # 4 L$p¡gd_u Ål¡fMbf NyS>fps_p„ gNcN sdpd AMbpfp¡dp„ R>`pe. dpÓ ApV$gu Ål¡fMbf_p dprlsu Mpspdp„\u Ly$g L¡$V$gp ê$r`ep Q|L$hpe? 3\u 3.5 gpM ê$r`ep! Apdp„ L$dpÏ„ L$p¡Z? g¡ML$p¡ L¡$ R>p`p„_p dprgL$p¡? (bpmL$p¡_u sp¡ hps S> ¼ep„ Aphu?)

v¡$i_p„ lÅfp¡ _p_p„ R>p`p„Ap¡_p„ A[õsÐh S> kfL$pfu Ål¡fMbfp¡_¡ L$pfZ¡ V$L$u füp„ R>¡. sp¡ A¡d L$lu iL$pe _¡ L¡$ AMbpf DÛp¡N_u BL$p¡_p¡du kfL$pf dpC-bp`_¡ Apcpfu R>¡? ApNm S>¡ X$T_b„^ Mpsp„Ap¡_p„ _pd g¿ep„ s¡ klz Mpsp„dp„ dpg kàgpe L$f_pfu L„$`_uAp¡ A_¡ L$pd L$fu Ap`_pfp L„$ÓpV$uAp¡_¡ kfL$pf L$dphu Ap`¡ R>¡ A_¡ cgp L„$ÓpV$uAp¡ A¡dp„\u dS|>fp¡_¡ `Z b¡ `¥kp dS|>fu Q|L$h¡ R>¡.

\qX$epR>p` kfL$pf_p„ L$fs|sp¡ sp¡ fp¡S>¡fp¡S> R>p`¡ QX$sp„ fl¡ R>¡ AV$g¡ lh¡ bNgpR>p` kfL$pf_p¡ A¡L$ S> v$pMgp¡ gC_¡ lp„D L$fuA¡.

Ap„L$X$p L¡$ÞÖ kfL$pf_p bS>¡V$_p R>¡. 2001-2002_p hfkdp„ L¡$ÞÖ kfL$pf¡ âÅ_p rMõkpdp„\u 3,75,223$ L$fp¡X$ ê$r`ep L$fh¡fpê$`¡ hk|g L$ep®. s¡dp„\u "_p¡_-àgp_ A¡¼k`¡[ÞX$Qf' `¡V¡$ 2,75,123 L$fp¡X$ ê$r`ep MfQu _p¿ep.

lh¡ `|R>p¡ L¡$ Ap _p¡_-àgp_ A¡¼k`¡[ÞX$Qf AV$g¡ iy„?

sp¡ L$l¡ R>¡ L¡$ S>¡dp„\u L$p„C rhL$pkL$pe® _ \sp„ lp¡e s¡hp MfQp-qX$a¡Þk, `p¡guk, `Npf, cÕ\p„, `¡Þi_, Apr\®L$ k¡hpAp¡, fpÄep¡ s\p `uA¡key gp¡_, ANpD gu^¡gu gp¡_p¡_p ìepS>_u QyL$hZu A_¡ hluhV$u MQp® S>¡hp L¡$ huS>mu, `¡V²$p¡g, ap¡_, a¡¼k, õV¡$i_fu hN¡f¡ hN¡f¡. V|„$L$dp„ AphL$_p 73 V$L$p "L$p¡õV$ Ap¡a Nh_®Þk' \C!

bpL$u_p 27 V$L$p "àgp_ A¡¼k`¡[ÞX$Qf'dp„ Åe. AV$g¡ Ap ê$r`ep Mf¡Mf rhL$pkL$pep£dp„ h`fpe. Apdp„ OZu S>ÁepA¡ A¡hu lpgs R>¡ L¡$ (v$pMgp sfuL¡$) fp¡X$ bp„^hp¡ lp¡e sp¡ ApMy„ s„Ó s¥epf R>¡. kpl¡bp¡, L$pfLy$_p¡, ky`fhpBTfp¡, Ap¡qakp¡, b„Ngp, ap¡_p¡, Æ`p¡, X²$pBhfp¡, `V$phpmp... l„^y„e f¡X$u R>¡ `Z fp¡X$ bp„^hp_p `¥kp S> _\u!

lh¡ sd¡ L¡$'ip¡ L¡$ cpC, kfL$pf Aphp Ap„^mp MfQp L$fsp„ ^p¡mp lp\u S>¡hp„ s„Óp¡ b„^ L$fu_¡ L$d®QpfuAp¡_¡ R|>V$p L¡$d _\u L$fu v¡$su? sp¡ S>hpb A¡d R>¡ L¡$ "L$p¡õV$ Ap¡a Nh_®Þk'_p blp_¡ S>¡ ApV$gp b^p ê$r`ep bÅfdp„ "`ç`-b¡L$' \pe R>¡ A¡_p gu^¡ S> sp¡ Ap L$ÞT¹eydf BL$p¡_p¡du V$L$u flu R>¡! A_¡ Å¡ C S> s|V$u `X¡$ sp¡ Ad¡qfL$p A_¡ eyfp¡`_u dëV$u_¡i_gp¡_¡ B[ÞX$epdp„ ê$r`ep gX$phhpdp„ iy„ fk `X¡$?

L$p„C ldÅÏ„?

_p¡ ldÅÏ„ lp¡e sp¡ Åhp Ûp¡, Adpfp eih„s tklp, S>kh„s tkl, d_dp¡l_ tkl A_¡ `u. rQv$çbfd_¡ `Z lÆ gNu L$p„C TpTy„ ldÅÏ„ _\u. AV$g¡ T]L¡$ fpMp¡ bp`ëep, Ap„ep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡!

ANpD_p¡ grgs gpX$_p¡ `Ó
qv$hpmudp„ v¡$iuAp¡A¡ v$pV$ hpmu _p¿ep¡!

Ap„ep„ b^p Ap¡gfpBV$ R>¡! qhcpN l¡W$m_p AÞe g¡Mp¡

Ap `Ó Ap`_¡ Nçep¡?


rediff.com
©1996 to 2002 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.