rediff.com
19 Ap¡¼V$p¡bf, 2002 
   lp¡d`¡S> | h^y kdpQpfp¡ | qfqX$a õ`¡íeg | Anf^pd `f Aps„L$hpv$u lzdgp¡
  Ap`_p¡ Arcâpe 
    rhi¡j hp„Q_
 

NyS>fps A¡Vy$T¡X$
NyS>fpsdp„ tlkp
kyfs õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
Adv$phpv$ õ`¡rieg
L$ÃR>_p kdpQpf
ap¡V$p¡N¡gfu
Aep¡Ýep rhhpv$
dyhuV$pBd
TV$`V$ fkp¡C
õV$p¡fuV$pBd
râe qfqX$a
dyipefp¡
L$p¡grdõV
d__
Ap„ep„ b^p...
NyS>fps_y„ Of¡Ï„
Æhk©rô$
A\®L$pfZ
`pZukdõep
qfqX$a X$pefu
c|L„$`rhi¡j
k¡¼k L$p¡_®f
srbes
NTg f¡X$u-f¡L$_f
NyãsNy
^„^p`pZu
rbT_¡kbps¢
i¡fbÅf L$p¥cp„X$
eyV$uApB L$p¥cp„X$
`ep®hfZ
Anfp
dps©h„v$_p
r\e¡V$f
oprshpv$
_pdphrg
R>¡ëgp„ 50 hjp£dp„
hpsp®
g¡M rhi¡j
rQëgf
W¡$W$ NyS>fps
dõsu BT dõV$
lkpefp¡
lkNyëgp„
Ap`Z¡ klz
v¡$iuAp¡_y„ Ad¡qfL$p
cpfs-`pL$ d„ÓZp
L$píduf_u kdõep
k„fnZ L$p¥cp„X$
k„kv$ `f lzdgp¡
spg¡bp_ `f sfp`
Ad¡qfL$p `f lzdgp¡
qfqX$a õ`¡íeg
_¡V$NpBX$
dygpL$ps
d„Ngpô$L$
qfqX$ad¡mp¡
X$ped„X$qL„$N cfs ipl
hufà`_ rhi¡j
L$fyZpr_r^_u ^f`L$X$
2000_y„ Mpk



Tips to Search  


AÞe NyS>fpsu kpBV$

iugp cË$

NyS>fps_p `pV$_Nf Np„^u_Nfdp„ Aph¡gp Anf^pd d„qv$f `f lzdgp¡ \ep¡ s¡_p\u Apd sp¡ L$p¡C_¡ _hpC _ gpNhu Å¡CA¡, L¡$d L¡$ cpfs A_¡ s¡_u âÅ dpV¡$ Ap L$p¡C _hu hps _\u.

R>¡ëgp gNcN b¡ v$peL$p\u cpfs Aphp lzdgpAp¡_p¡ cp¡N b_sy„ Apìey„ R>¡. 1990_p v$peL$p `f _S>f _pMuA¡ sp¡ ¿epg Aph¡ R>¡ L¡$ `pqL$õsp__u cf`|f dv$v$ d¡mhsp Ópkhpv$uAp¡ A_¡ ^prd®L$ DN°hpv$uAp¡_p L¡$V$L¡$V$gp lzdgp cpfs¡ kl_ L$ep® R>¡.

cpfs_u NyàsQf k„õ\p_p S>Zpìep âdpZ¡, L$fyZsp A¡ R>¡ L¡$ `pqL$õsp_ R>¡ëgp„ 15 hj®\u cpfsdp„ rh_piL$ âh©rÑ L$fu füy„ lp¡hp R>sp„ cpfs A¡ hps vy$r_ep_¡ Nm¡ Dspfu i¼ey„ _\u. cpfs_p BÞV¡$rgS>Þk åeyfp¡ (ApBbu) `pk¡ `pqL$õsp__u BÞV$fkrh®kuk BÞV¡$rgS>Þk (ApBA¡kApB)_u 1988\u cpfsdp„ Aps„L$ dQphsu âh©rÑAp¡ rhi¡ `|f¡`|fu dprlsu R>¡ A_¡ A¡dp„ R>¡ëgu OV$_p Anf^pd `f Ópkhpv$u lzdgp¡ R>¡. A¡_p rhi¡_u A_¡ buÆ Aps„L$hpv$u âh©rÑAp¡ rhi¡_u dprlsu `Z ApBbu `pk¡ R>¡.

cpfs kfL$pf `pk¡ ApBA¡kApB S>çdy-L$pídufdp„ Ópkhpv$ a¡gph¡ R>¡ s¡ rhi¡ `|fsp `yfphp R>¡ `Z Apdp„_p dp¡V$p cpN_p `yfphp N©l Mpsp_u apBgp¡dp„ v$bpe¡gp `X$ép R>¡. b¡ hj® `l¡gp„ kfL$pf¡ cpfsdp„ `pqL$õsp_â¡qfs Ópkhpv$ `f ð¡s`Ó Åfu L$fhp_y„ rhQpey¯ lsy„ `Z `R>u A¡ rhQpf `X$sp¡ dyL$pep¡.

Å¡L¡$ 1996dp„ S>çdy-L$pídufdp„ ep¡Åe¡gu Q|„V$Zu `l¡gp„ S> N©l Mpsp_p õ`¡íeg k¡g¡ rhNshpf Al¡hpg fS|> L$ep£ lsp¡. cpfsdp„ Ópkhpv$ a¡gphhp_u A_¡ cp„Nap¡X$ L$fhp_u `pqL$õsp__u âh©rÑAp¡ rhi¡ Ad¡qfL$p A_¡ eyfp¡`_p fpS>ÜpfuAp¡ kpd¡ Ap Aæepk fS|> L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡.

A¡ Aæepk_p L¡$V$gpL$ A„ip¡ qfqX$a.L$p¡d¡ d¡mìep R>¡ s¡ Mpk Ap`_¡ dpV¡$ :

1. 12 dpQ®, 1993A¡ dy„bCdp„ î¡ZubÙ bp¡çb^X$pL$p \ep A_¡ v¡$i ApMp¡ lQdQu EW$ép¡ lsp¡. s¡dp„ 257 S>Z_p„ dp¡s \ep„, 713 S>Z Opeg \ep A_¡ L$fp¡X$p¡ ê$r`ep_u rdgL$s_¡ _yL$kp_ \ey„. `p¡guk `pk¡ `yfphp¡ R>¡ L¡$ lzdgp_p¡ dy¿e iL$d„v$p¡-Ly$¿eps dpraep v$pDv$ Bb°plud, S>¡ 1980_p v$peL$pdp„ dy„bCdp„ fl¡sp¡ lsp¡ s¡_¡ A_¡ V$pBNf d¡dZ_¡ `pqL$õsp_u kÑphpmpAp¡A¡ dv$v$ L$fu lsu. `p¡guk `pk¡ kprbsu R>¡ L¡$ lzdgp L$f_pfpAp¡dp„_p 20 S>Z `pqL$õsp_dp„ spgud `pd¡gp lsp. lzdgpdp„ h`fpe¡gp„ bp¡çb A_¡ lr\epfp¡ `Z `pqL$õsp_dp„ bÞep„ lsp„.

lzdgpdp„ dlÒh_p¡ iL$d„v$ NZpsp¡ epLy$b Aåvy$g d¡dZ `p„Qdu Ap¡NõV, 1994_p `L$X$pC Nep¡. s¡Z¡ bp¡çb^X$pL$pdp„ `pqL$õsp__u k„X$p¡hZu lp¡hp_y„ L$üy„ lsy„.

s¡ D`fp„s `p¡guk s`pkdp„ `p„Qdu A_¡ R>Ì$u qX$k¡çbf, 1993_u fpÓ¡ `p„Q V²¡$_dp„ \e¡gp ^X$pL$pdp„ `Z `pqL$õsp__u ApBA¡kApB_y„ _¡V$hL®$ lp¡hp_y„ M|ëey„ lsy„. X$p¡. S>guk AÞkpfu A_¡ iL$ug A¿sf _pd_p b¡ dy„bChpkuAp¡_u ^f`L$X$ \C lsu. iL$ug¡ v$php¡ L$ep£ L¡$ vy$bC Mps¡_p `pqL$õsp_u qX$àgp¡d¡V$ dl¡b|b ipl¡ s¡_¡ dv$v$ L$fu lsu. s¡Z¡ A¡hp¡ `Z v$php¡ L$ep£ lsp¡ L¡$ _hu qv$ëludp„ `pqL$õsp_u A¡gQu L$Q¡fu_p rhTp ¼gpL®$ rTAp¥k kdv¡ cpfsue eyhp_p¡_¡ `pqL$õsp_dp„ i÷p¡_u spgud v¡$su R>phZu_u dygpL$ps¡ S>hpdp„ dv$v `|fu `pX$u lsu.

2. dpQ®, 1992dp„ `pqL$õsp__p gíL$fu NyàsQf s„Ó_p Qpf A¡S>ÞV$_u ^f`L$X$ L$fhpdp„ Aphu lsu. s¡dZ¡ s`pkdp„ S>Zpìey„ L¡$ cpfsdp„ AguNY$dp„ õVy$X$ÞV¹$k BõgprdL$ dyhd¡ÞV$ Ap¡a B[ÞX$ep (kudu)_u dv$v$\u Åk|ku A_¡ Ópkhpv$u _¡V$hL®$ Ecy„ L$fhp_p¡ s¡d_p¡ àgp_ lsp¡.

s¡ `R>u 16du Sy>gpC, 1992dp„ iuM A„qsdhpv$u gpg tkl_u ^f`L$X$ \C. õ\pr_L$ dy[õgd Ópkhpv$u sÒhp¡_u dv$v$ gC_¡ cpfsdp„ Ópkhpv$ a¡gphhp_u `pqL$õsp__u ep¡S>_pAp¡ s¡Z¡ DOpX$u `pX$u lsu.

s¡Z¡ L$üy„ L¡$ 1988_p Ap¡¼V$p¡bfdp„ s¡ L¡$_¡X$p\u b_phV$u `pk`p¡V®$ `f `pqL$õsp_ Nep¡ lsp¡. Ðep„ gplp¡fdp„ NyfyÜpfp X¡$fp kpl¡bdp„ s¡ ksuÞv$f `pg rNg_¡ dþep¡ lsp¡. rNg `„r\L$ L$rdV$u_p¡ kæe lsp¡. rNg¡ s¡_¡ NyfyÜpfpdp„ hL$pf _pd_p ApBA¡kApB Ar^L$pfu kp\¡ Ap¡mMpZ L$fphu lsu. bv$gpdp„ gpg tkl¡ s¡_u `pqL$õsp_dp„ Ry>`pe¡gp Mprgõsp_sfau _¡spAp¡ A_¡ L$pídufu AgNsphpv$u _¡sp Aduf Dg-ATud kp\¡ Ap¡mMpZ L$fphu Ap`u lsu.

3. `pqL$õsp__p S>dps¡ Bõgpdu S|>\ A_¡ ApBA¡kApBA¡ iuM Ópkhpv$uAp¡ kp\¡ kpW$Np„W$ L$fu. gpg tkl¡ v$pfp Apv$d M¡g_p fl¡hpku lpÆ aTg fl¡dp_ `pk¡\u i÷p¡ MfuÛp„ lsp„. gpg tkl¡ v$php¡ L$ep£ L¡$ s¡Z¡ qX$k¡çbf, 1990dp„ 160 qL$gp¡ i÷p¡ `pqL$õsp_u ApBA¡kApB Ap¡qakf fpÅ_¡ A¡ i÷p¡ `lp¢QpX$ép„ lsp„ A_¡ Ðep„\u s¡ i÷p¡ cpfs dp¡L$gpep„ lsp„.

4. d¡, 1991dp„ Aduf Dg-ATud¡ gpg tkl_¡ NygbyØu_ rlL$dÐepf (bmhpMp¡f AaOp_ _¡sp) kp\¡ gplp¡fdp„ d_k|fp lp¡[õ`V$gdp„ d¡mp` L$fphu v$u^p¡ A_¡ s¡_u `pk¡\u cpfs kpd¡ gX$hpdp„ dv$v$ dpNu.

5. ApBA¡kApB_u dv$v$\u gpg tkl¡ BL$bpg Aldv$ _pd¡ b_phV$u `pk`p¡V®$ d¡mìep¡ A_¡ ApBA¡kApB_p A¡S>ÞV$ dp¡lçdv$ ifua kp\¡ cpfsdp„ O|ku Apìep¡. b„_¡ S>Z AguNY$dp„ füp.

23du A_¡ 25du qX$k¡çbf, 1991_u hÃQ¡ Aduf Dg-ATud A_¡ gpg tkl¡ dy„bC Mps¡ kudu_u b¡W$L$dp„ cpN gu^p¡. gpg tkl_¡ Al] dy„bC[õ\s kudu_p L$pe®L$sp® sprlf S>dpg A_¡ fprhi kp\¡ d¡mhhpdp„ Apìep¡. A¡ b„_¡ S>Z¡ gpg tkl_¡ kgpds õ\m¡ Ry>`phpdp„ A_¡ `pqL$õsp_\u i÷p¡_u v$pZQp¡fu L$fhpdp„ dv$v$ L$fu.

d¡, 1992dp„ gpg tkl_¡ dp¡V$p âdpZdp„ dasdp„ i÷p¡ dþep„, S>¡ s¡_¡ ApBA¡kApB_p A¡S>ÞV$ A¾$d¡ `lp¢QpX$ép„. A¾$d NyS>fps_p Q„X$ukf Npd_p¡ lsp¡.

6. gpg tkl kp\¡ cpfsdp„ O|k¡gp dp¡lçdv$ ifua_u qv$ëludp„\u 18 S|>_, 1993_p ^f`L$X$ \C A_¡ s¡_u âh©rÑAp¡ Myëgu `X$u NC. ifua¡ L$ü„y L¡$ `pqL$õsp_ _¡`pm, b„Ngp v¡$i A_¡ vy$bC Mps¡_u s¡_u A¡gQu L$Q¡fuAp¡_u dv$v$ gC_¡ cpfs_u Apk`pk "BÞV¡$rgS>Þk qf„N' Ecu L$fhpdp„ gpÁey„ R>¡. v$k¡L$ hj® `l¡gp„ `pqL$õsp_¡ Åk|ku L$pd dpV¡$ cpfsdp„ Sy>v¡$ Sy>v¡$ W$¡L$pZ¡ fl¡gp _¡`pmu _pNqfL$p¡_¡ fp¡L$u gu^p lsp. ifua¡ L$üy„ L¡$ `pqL$õsp__p qX$f¡¼V$p¡f¡V$ Ap¡a rdrgV$fu BÞV¡$rgS>Þk¡ s¡_¡ v$p¡fhZu Ap`u lsu A_¡ s¡_y„ dy¿e Ýe¡e lsy„ cpfs_p dy[õgdp¡_¡ cpfsrhfp¡^u b_phu v¡$hp A_¡ s¡d_¡ L$pídufu A_¡ iuM Ópkhpv$uAp¡_u dv$v$\u lr\epfp¡ `|fp„ `pX$hp„.

ifua_p Ap Ap¡`f¡i__¡ L¡$-Vy$ _pd A`pey„ lsy„ A_¡ s¡ v$fçep_ s¡ AguNY$dp„ füp¡ lsp¡. `pqL$õsp__p L$bÅdp„_p L$pídufdp„ dyT¹ãafpbpv$ Mps¡ fl¡sp¡ ApBA¡kApB_p¡ A¡L$ A¡S>ÞV$ s¡_u b^u lfL$sp¡ `f _S>f fpMsp¡ lsp¡. AguNY$ L$p¡[Þõ`fku sfuL¡$ `Z ÅZusp Ap Ap¡`f¡i__y„ R>¡hV$_y„ Ýe¡e lsy„ cpfs_¡ Vy$L$X$p Vy$L$X$pdp„ rhM¡fu _pMhp_y„. ApBA¡kApB dy[õgd eyhp_p¡ lr\epfp¡ DW$ph¡ A_¡ cpfsrhfp¡^u b_u Åe A¡d BÃR>su lsu. s¡ iuM, L$pídufu A_¡ dy[õgd Aps„L$hpv$uAp¡_¡ ApBA¡kApB_p A¡L$ d„Q `f gphhp dpNsu lsu. ifua¡ cpfsue s`pkL$sp®Ap¡_¡ L$üy„ L¡$ `pqL$õsp__u b„Ngp v¡$i, _¡`pm A_¡ vy$bCdp„ Aph¡gu A¡gQu L$Q¡fudp„ 70 V$L$p õV$pa NyàsQf A¡S>ÞV$p¡_p¡ b_¡gp¡ R>¡.

ifua¡ L$üy„ L¡$ dy„bCdp„ \e¡gp bp¡çb^X$pL$p 12du dpQ®, 1993_p fp¡S> A¡V$gp dpV¡$ L$fhpdp„ Apìep L¡$ A¡ fdTp__p¡ 17dp¡ qv$hk lsp¡ A_¡ A¡ qv$hk S>„N-A¡-bÖ NZpe R>¡. Ap qv$hk¡ Bõgpd¡ gNcN 1400 hj® `l¡gp„ s¡_u `l¡gu gíL$fu Æs d¡mhu lsu.

7. ifua_u ^f`L$X$ \C A¡ S> Afkpdp„, kv$p Ag bL$f _pd¡ _p_L$X$p S>lpS>_p L¡$àV$_ Ap¡õdp_ Ddf L$p¡f¡Å_¡ `Z `L$X$u g¡hpdp„ Apìep¡. L$p¡f¡Å L$ÃR>_p dp„X$hu_p¡ fl¡hpku lsp¡. s¡Z¡ L$fpQu b„v$f¡\u lr\epfp¡_u v$pZQp¡fu L¡$hu fus¡ \pe R>¡ s¡_u N°pqaL$ qX$V¡$ëk Ap`u lsu A_¡ L$ÃR> s\p d¢Ngp¡f hÃQ¡_p„ b„v$fp¡ `f i÷p¡_u v$pZQp¡fudp„ `pqL$õsp_u _p¥L$pv$m_u c|rdL$p iu R>¡ s¡_u `Z dpqlsu Ap`u lsu. L$p¡f¡ÅA¡ L$üy„ L¡$ s¡ L$pd L$C fus¡ L$fhy„ s¡_u v$p¡fhZu d¡mhhp k¡V¡$gpBV$ ap¡__p¡ D`ep¡N L$fsp¡ lsp¡.

8. 10du _h¡çbf, 1993_p l¥v$fpbpv$dp„ Qpf dy[õgdp¡_u lr\epfp¡, rhõap¡V$L$p¡ kp\¡ A_¡ Ny_pMp¡f lp¡hp_p `yfphp krls ^f`L$X$ \C. s¡dp„_p¡ A¡L$ r_kpf Al¡dv$ bË B¿hp_-Dg-dykgrd_ _pd_p k„NW$__p¡ lsp¡ A_¡ s¡ Ad©skf, L$p¡gL$psp A_¡ l¥v$fpbpv$dp„ L$pídufu ipg h¡Qsp¡ lsp¡. îu_Nf_p Myfiuv$ b¡N _pd_p Aps„L$hpv$uA¡ s¡_¡ `pqL$õsp_dp„ spgud g¡hp dp¡L$ghp dpV¡$ dykgdp_ eyhp_p¡_u cfsu L$fhp L$üy„ lsy„. bË¡$ L$üy„ L¡$ L$pídufu Aps„L$hpv$uAp¡A¡ rblpf A_¡ Ap„^° âv¡$i_p dy[õgd eyhp_p¡_u cfsu L$fu A_¡ s¡d_¡ b„Ngp v¡$i\u `pqL$õsp_ `lp¢QpX$hpdp„ Apìep.

Aphp¡ l¥v$fpbpv$_p¡ A¡L$ eyhp_ rgepL$s Agu lsp¡. rgepL$s_¡ 1993dp„ Bõgpdpbpv$ _ÆL$ lr\epfp¡_p¡ D`ep¡N L$fhp_u spgud A`pC lsu. s¡Z¡ `pR>p Aphu_¡ l¥v$fpbpv$_p buÆ dykgdp_ eyhL$p¡ Ap¡õdp_, `fh¡T A_¡ Aakf_¡ Bõgpdpbpv$ spgud dpV¡$ dp¡L$ëep. bË¡$ s`pkdp„ L$üy„ L¡$ s¡Z¡ l¥v$fpbpv$ Mps¡_u v$i®Npl S>¡lpv$ ilpv$s _pd_u dy[õgdp¡ dpV¡$_u qarTL$g qaV$_¡k B[ÞõV$V$éyV$_p d¡_¡S>f_¡ L¡$V$gpL$ eyhp_p¡_¡ `pqL$õsp_ dp¡L$ghp L$üy„ lsy„ `Z s¡Z¡ BÞL$pf L$fu v$u^p¡.

rgepL$s AguA¡ `pqL$õsp_dp„ s¡_u fp¡S>¡fp¡S>_u âh©rÑAp¡_u dprlsu v$u^u, s¡dp„ s¡Z¡ b_phV$u `pk`p¡V®$ rhi¡, s¡ L¡$hu fus¡ rhõap¡V$L$p¡ b_phhp_y„ iu¿ep¡ A_¡ s¡_¡ `pqL$õsp_dp„ L¡$hu fus¡ A¡L$ õ\m¡\u buS>¡ õ\m¡ gC S>hpep¡ s¡_u hps L$fu. cpfs `pR>p Aphu_¡ s¡_¡ rh_piL$ âh©rÑAp¡ L$fhp dpV¡$ l¥v$fpbpv$dp„ spgud `pd¡gp dy[õgd eyhp_p¡_y„ S|>\ b_phhp_y„ L$l¡hpdp„ Apìey„ lsy„.

r_kpf Al¡dv$ bË$¡$ `p¡guk_¡ A¡d `Z dprlsu v$u^u L¡$ ApBA¡kApBA¡ dy„bC bp¡çb^X$pL$p_p¡ Apfp¡`u V$pBNf d¡dZ `pqL$õsp_dp„ Ry>`pe¡gp¡ lp¡hp R>sp„ s¡ L$píduf lp¡hp_u b_phV$u rhqX$ep¡ L¡$k¡V$ b_phu lsu. r_kpf_¡ s¡ L¡$k¡V$ îu_Nfdp„ L$p¡C eykya Mp__¡ Ap`hp L$l¡hpey„ lsy„. s¡Z¡ L$p¡C Ap„sffpô²$ue ÞeyT Q¡_g_¡ s¡ L¡$k¡V$ Ap`u A_¡ Q¡_g¡ s¡ bsphu.

r_kpf¡ L$üy„ L¡$ lzqf®es L$p¡ÞafÞk cpfs kfL$pf A_¡ îu_Nf_u lTfsbg d[õS>v$dp„ O|ku Ne¡gp Aps„L$hpv$uAp¡ hÃQ¡ d„ÓZp L$fu flu lsu Ðepf¡ s¡Z¡ ApBA¡kApB_p k„v¡$ip `Z lzqf®es_p _¡spAp¡_¡ `lp¢QpX$ép lsp.

9. a¡b°yApfu, 1994dp„ `pqL$õsp_u _pNqfL$ AdS>v$ Agu dp¡Ng, s¥d|f Agu, Mprgv$ Agu, b„Ngp v¡$iu dp¡lçdv$ fBa A_¡ cpfsue _pNqfL$ Qp„v$ rdep„_u qv$ëlu `p¡guk¡ ^f`L$X$ L$fu lsu. Ap b^p gplp¡f_u BõgpqdL$ BÞL$gpbu dlT _pd_p ApBA¡kApB_p k„NW$_ kp\¡ k„L$mpe¡gp lsp. Ap k„NW$__u v¡$Mf¡M L$_®g S>dug fpMsp¡ lsp¡. dlT_p¡ A¡L$dpÓ DØ¡i `pqL$õsp_u eyhp_p¡_¡ cpfsdp„ cp„Nap¡X$_u âh©rÑ dpV¡$ S|>\dp„ kpd¡g L$fhp_p¡ lsp¡. dlT_u gíL$fu `p„M_p¡ hX$p¡ d¡S>f Alkp_ Dg-lL$ lsp¡.

10. kàV¡$çbf, 1993dp„ Mprgõsp_ rhQpf^pfp_p AN°Zu X$p¡. kp¡l_ tkN_u ^f`L$X \C. s¡dZ¡ dp¡V$p cpN_p¡ kde `pqL$õsp_dp„ Npþep¡ lsp¡. `p¡guk_¡ s¡dZ¡ L$üy„ L¡$ cpfs_¡ _ô$ L$fhp_y„ "s¡d_y„ (`pqL$õsp_uAp¡_y„) fpô²$ue hgZ' R>¡. `pqL$õsp_ Mps¡_u `p¡sp_u `l¡gu dygpL$ps epv$ L$fsp„ tkN¡ L$üy„ L¡$ Ðep„ s¡d_¡ ApBA¡kApB_p Qp¥^fu _pd_p Ar^L$pfuA¡ `|R¹>ey„ L¡$ s¡d_¡ (tkN_¡) `pqL$õsp_ iuMp¡_¡ dv$v$ L$fhp rhi¡ N„cuf R>¡ L¡$ _l] s¡ rhi¡ i„L$p R>¡ L¡$ L¡$d. Ðepf¡ tkO¡ lL$pfdp„ S>hpb v$u^p¡, sp¡ Qp¥^fuA¡ L$üy„ L¡$ iuM Qmhm_¡ V¡$L$p¡ v¡$hp¡ A¡ "s¡d_u (`pqL$õsp__u) fpô²$ue _urs R>¡'. Qp¥^fuA¡ L$üy„ L¡$ s¡_u kprbsuê$`¡, b¡_Tuf cyË$p¡ kfL$pf kÑpdp„ Apìep R>sp„ i÷p¡_p¡ S>Õ\p¡ cpfsdp„ `lp¢Qhp_y„ Qpgy R>¡.

11. S>çdy-L$pídufdp„ `pqL$õsp__y„ "âp¡¼ku hp¡f' Myëg¡Apd Qpgu füy„ R>¡. kÑphpf dprlsu dyS>b, 1994 `l¡gp„ kgpdsu v$mp¡A¡ A„sqfepm rhõspfp¡dp„\u `pqL$õsp_dp„ spgud `pd¡gp 3,628 Aps„L$hpv$uAp¡_u, kflv$u rhõspfp¡dp„\u 850 Aps„L$hpv$uAp¡_u ^f`L$X$ L$fu lsu A_¡ 774 Aps„L$hpv$u ifZ¡ \ep lsp.

Ap Aps„L$hpv$uAp¡A¡ dprlsu Ap`u L¡$ s¡d_¡ spgud Ap`hpdp„ Aphu lsu A_¡ kp„âv$preL$ _¡spAp¡_¡ r_ip_ b_phhp_y„ L$l¡hpey„ lsy„. s¡d_¡ S>çdy-L$pídufdp„ L$p¡C `Z gp¡L$iplu âq¾$ep \pe sp¡ s¡dp„ cp„Nap¡X$ L$fhp_y„ `Z L$l¡hpdp„ Apìey„ lsy„. 1990_p v$peL$p_u iê$Apsdp„ ApBA¡kApBA¡ Aps„L$hpv$uAp¡_¡ X$p¡X$p rS>ëgpdp„\u tlvy$Ap¡_¡ lp„L$u L$pY$hp_y„ L$üy„ lsy„. _pZp„_u TpTu dyíL¡$gu _lp¡su. L$pídufdp„ Ópkhpv$ OV$hp R>sp„ Ðepf_p„ `pqL$õsp_u hX$p„ â^p_ b¡_Tuf cyË$p¡A¡ Aps„L$hpv$uAp¡_¡ dv$v$ L$fhp L$píduf a„X$ Ecy„ L$fhp_u Ål¡fps L$fu lsu.

cpfs kp\¡_p "âp¡¼ku hp¡f'_u dlÒh_u L$pdNufu L$pídufu Aps„L$hpv$uAp¡ kp\¡ L$Ë$fhpv$u cpfsue dy[õgd eyhp_p¡_u kpW$Np„W$ fQhp_u lsu. ApBA¡kApBA¡ 1993dp„ 30 S>¡V$gp cpfsue dy[õgdp¡_¡ spgud v$u^u lsu A_¡ s¡_¡ `p¡sp_u dlÒh_u Æs NZphu lsu. Å¡L¡$ dp¡V$p cpN_p cpfsue eyhp_p¡ `pR>m\u `L$X$pC Nep lsp A_¡ s¡dZ¡ cpfsue v$mp¡_¡ `pqL$õsp_dp„_p `p¡sp_p A_ych rhi¡ S>Zpìey„ lsy„.

cpfsue kÑphpmpAp¡ `pk¡ `pqL$õsp__u Aps„L$hpv$u spgud R>phZuAp¡ rhi¡_p dlÒh_p v$õsph¡Å¡ R>¡. s¡dp„ L¡$V$guL$ R>phZuAp¡ `¡iphfdp„ lsu A_¡ L¡$V$guL$ AaOpr_õsp_-`pqL$õsp__u kflv$ `f `Z lsu.

1994dp„ cpfs¡ Ad¡qfL$p_¡ ApBA¡kApB_u 162 spgud R>phZuAp¡_u epv$u Ap`u lsu. s¡dp„_u 80 R>phZuAp¡ `pqL$õsp__p L$bÅdp„_p L$pídufdp„, 69 R>phZu `pqL$õsp_dp„ A_¡ R>phZu AaOpr_õsp_dp„ lsu. `pqL$õsp_u kÑphpmpAp¡ `pk¡\u h^y i÷p¡_u dpNZu L$fsp¡, rlTbyg dyÅrlØu_ k„NW$__p _¡sp k¥ev$ kgplzØu__p¡ `Ó `Z cpfs¡ 1996dp„ Ad¡qfL$p_¡ Apàep¡ lsp¡.

`pqL$õsp_u eyhp_p¡_u cfsu A_¡ spgud_u L$pdNufu 1988dp„ iê$ \C lsu. S>dps¡ syëbp A_¡ S>dps¡ Bõgpdu ApBA¡kApB dpV¡$ eyhp_p¡_u cfsu L$fsp„ A¡S>ÞV$ lsp„. `R>u_p„ hjp£dp„ rlTbyg dyÅrlØu_, Ag bL®$ A_¡ Ag rS>lpv$ ap¡k® L$pídufdp„ Aps„L$hpv$u âh©rÑ L$fsp„ `pqL$õsp_sfau S|>\p¡ sfuL¡$ M|b ÅZusp„ bÞep„ lsp„.

12. rb°V$_dp„ `fdrS>s tkl rkÙz A_¡ buÅ b¡ kp\uv$pfp¡ `f_p L¡$kdp„ `„Åbdp„ `pqL$õsp__u ku^u k„X$p¡hZu lp¡hp_y„ blpf Apìey„ lsy„. `fdrS>s A_¡ s¡_p kp\uv$pfp¡_¡ Ly$g 36 hj®_u S>¡g_u kÅ \C lsu. L¡$k Qpgsp¡ lsp¡ s¡ v$fçep_ âp¡rk¼eyi_¡ `pqL$õsp_u rhõspfdp„ Qpgu fl¡gu A„rsdhpv$u spgud R>phZu_y„ ApMy„ rhqX$ep¡ f¡L$p¡qX¯$N bspìey„ lsy„.

fkâv$ hps A¡ R>¡ L¡$, `fdrS>s tkl `pqL$õsp_dp„ lp¡hp_u kprbsu A_¡ iuM AgNsphpv$u DØ¡i hsu gX$hpdp„ s¡_u k„X$p¡hpe¡gp¡ lp¡hp_u hps a¡X$fg åeyfp¡ Ap¡a BÞh¡[õV$N¡i_ (A¡abuApC)_p Al¡hpgdp„ ANpD blpf Aphu lsu.

A¡abuApCA¡ Þey ep¡L®$_p Älp¡_ A¡a L¡$_¡X$u A¡f`p¡V$® `f\u 15du S|>_, 1990_p AV$L$dp„ g¡hpe¡gp HÁg¡ÞX$_p l¡ç`ipef_p A¡L$ S>kbuf tkl bp¡`pfpC_u `|R>`fR> `Z L$fu lsu.

13. `pqL$õsp_ Ap¡qX®$_Þk a¡¼V$fuA¡ b_ph¡gp„ S>¡ i÷p¡ S>às \ep„ R>¡ s¡_p¡ rkqfeg _„bf kp\¡_p¡ v$õsph¡S> cpfs¡ b_pìep¡ R>¡.

14. cpfs `pk¡ A¡hp L$pídufu Aps„L$hpv$uAp¡_u dprlsu `Z R>¡, S>¡Ap¡ fl¡ R>¡ rhv¡$idp„ `Z Ahpf_hpf r_erds`Z¡ Ópkhpv$u S|>\p¡_p _¡spAp¡_¡ A_¡ ApBA¡kApB_p Aq^L$pfuAp¡_¡ dmhp `pqL$õsp__u dygpL$ps g¡sp fl¡ R>¡.

h¾$sp A¡ R>¡ L¡$, h¥rðL$ Ópkhpv$u kpd¡_u Ad¡qfL$p_u gX$pCdp„ kp\ v¡$sy„ `pqL$õsp_ BÞV$f`p¡g_u _p¡qV$kp¡_¡ AhNZu_¡ `fõ`f L$p_|_u klpe L$fhp_¡ gNsp Ap„sffpô²$ue L$fpfp¡_p¡ c„N L$fu füy„ R>¡ A_¡ Ad¡qfL$p_u rk¼eyqfV$u L$pD[Þkg_p Ópkhpv$ kpd¡_p W$fphp¡_u dÅL$ DX$phu füy„ R>¡. Ap W$fphp¡dp„ A¡L$ W$fphdp„ L$pD[Þkg_p„ b^p„ S> kæe fpô²$p¡_¡ Ópkhpv$ kpd¡ S>„N dp„X$hp_y„ L$l¡hpdp„ Apìey„ R>¡.


dyhuV$pBd : d¡dfu qfìey dygpL$ps ap¡V$p¡ auQf rhïg¡jZ kdpQpf B^f D^f L$u N`k` QQp® Q¡V$ Arcâpe rhhpv$
rediff.com
  © 2002 rediff.com India Limited. All Rights Reserved. Disclaimer