13 Sy>gpC, 2001 lp¡d`¡S> | h^y kdpQpfp¡ | kdpQpf kpfp„i | cpfs-`pL$ d„ÓZp 2001

L$p¡grdõV
ap¡V$p¡ N¡gfu
qfqX$a X$pefu
bS>¡V$ 2001
c|L„$`rhi¡j
k¡¼k L$p¡_®f
srbes
dyhuV$pBd
NTg f¡X$u-f¡L$_f
NyãsNy
TV$`V$ fkp¡C
õV$p¡fuV$pBd
râe qfqX$a
^„^p`pZu
`ep®hfZ
dygpL$ps
rbT_¡kbps¢
Anfp
dps©h„v$_p
kyfs õ`¡rieg
fpS>L$p¡V$ kdpQpf
Adv$phpv$ õ`¡rieg
NyS>fps_y„ Of¡Ï„
r\e¡V$f
oprshpv$
_pdphrg
R>¡ëgp„ 50 hjp£dp„
hpsp®

Tips to Search  

AÞe NyS>fpsu kpBV$

L$p¥riL$ dl¡sp

bmh„stkl_¡ ¿epg Apìep¡ L¡$ fpS>L$p¡V$dp„ L$p¡C hL$ug R>¡ S>¡ `pqL$õsp__u S>¡gdp„ fl¡gp cpfsue L¡$v$uAp¡ rhi¡ dprlsu fpM¡ R>¡ A_¡ s¡d_p dpV¡$ T„yb¡i Qgph¡ R>¡. A¡V$g¡ S>çdy\u fpS>L$p¡V$ Aphhp s¡Ap¡ hNf qV$qL$V$¡ S>çdy shu A¡¼kâ¡kdp„ b¡ku Nep. Myv$pbnu_u s¡d_¡ L„$C Apv$s _\u L¡$ s¡d_p MyØpf õhcph_¡ dpaL$ `Z Aph¡ _l]. `Z R|>V$L$p¡ _lp¡sp¡.

qV$qL$V$cpX$p_p `Z `¥kp lsp _l]. fõspdp„ Q¡L$f cV$L$pC S> Nep. bmh„stkl_¡ ApR>u`psmu Apip lsu L¡$ `p¡s¡ rhNshpf hps L$fi¡ sp¡ Q¡L$f L$v$pQ dp_u S>i¡. `Z Q¡L$f¡ kfL$pfu fpl¡ v„$X$ g¡hp_p¡ ApN°l fp¿ep¡.

A¡ S> hMs¡ s¡ X$åbpdp„ Adf_p\_u epÓp\u `pR>p afu fl¡gp fpS>L$p¡V$_p L¡$V$gpL$ Sy>hpr_epAp¡ lsp. Sy>hpr_epAp¡A¡ rS>opkp Mpsf s¡d_u hps ÅZu. s¡dZ¡ AMbpfp¡_p„ L¡$V$gp„L$ L$qV„$Ák bspìep„ A_¡ fpS>L$p¡V$_p A¡X$¹hp¡L¡$V$ A¡d. L¡$. `pg_y„ _pd v$u^„y. eyhp_p¡_¡ s¡d_u hpsdp„ rhïhpk b¡W$p¡ A_¡ s¡d_p hsu Q¡L$f_¡ v„$X$ cfu v$u^p¡.

S>çdy\u R>¡L$ fpS>L$p¡V$ A¡d. L¡$. `pg_¡ dmhp Aph_pf bmh„stkl_u hps cpfs-`pL$ d„ÓZp_u b|dfpZ dQu R>¡ s¡dp„ kp„cmhp S>¡hu R>¡. cpfs_p eyÙL¡$v$uAp¡ `pqL$õsp_u S>¡gp¡dp„ kbX¡$ R>¡ s¡_u q``|X$u Ap qX$àgp¡dku_u b|dpb|ddp„ ¼ep„L$ cpÁe¡ S> k„cmpe R>¡. Ðepf¡ Ap bmh„stkl `p¡s¡ S> `pqL$õsp__u S>¡g_u v$p¡S>Mdp„ S>C_¡ `pR>p Apìep R>¡.

S>çdy_y„ _pfpeZ`yfp Npd s¡d_y„ hs_. Sy>hp_udp„ s¡Ap¡ k¡_pdp„ rk`plu sfuL¡$ cfsu \ep lsp. bpv$dp„ s¡d_¡ qaëX$ BÞV¡$rgS>Þkdp„ Mbfu sfuL¡$_y„ L$pd kp¢`pey„ lsy„. s¡dp„ s¡d_¡ kpfu aphV$ Aphu NC lsu. A¡V$g¡ s¡d_¡ `pqL$õsp_dp„ dp¡L$gpep. `pqL$õsp_dp„ s¡dZ¡ Mp_Nu fus¡ R> hj® ky^u L$pd L$e¯y.

`pqL$õsp_dp„ Mp¡V$u Ap¡mM Ecu L$fu_¡ fl¡sp bmh„stkl hÃQ¡ hÃQ¡ sL$ dm¡ Ðepf¡ cpfs Aphu Åe. `pqL$õsp_u k¡_p_u _p_u _p_u rhNsp¡ cpfsdp„ `lp¢QpX$u_¡ afu `pqL$õsp_ S>sp fl¡. s¡d_u L$pdNufu A¡V$gu kpfu lsu L¡$ R>A¡L$ hpf s¡d_¡ A¡hp¡X®$ dþep lsp.

`f„sy 1988dp„ NfbX$ \C NC A_¡ gplp¡fdp„ bmh„stkl `L$X$pC Nep. bmh„stkl L$l¡ R>¡ L¡$ s¡d_¡ `pqL$õsp_u k¡_p_p BÞV$fp¡N¡i_ k¡ÞV$fdp„ gC S>C_¡ Adp_yju Ópk A`pep¡ lsp¡. `Z cpÁe¡ S> s¡dZ¡ dp¡Yy„$ Mp¡ëey„ lsy„. s¡d_p `f L¡$k Qgphu_¡ Åk|ku L$fhp_p Apfp¡`kf kpX$p _h hj®_u kÅ L$fhpdp„ Aphu. gplp¡f_u L$p¡V$ gM`s krls Sy>v$u Sy>v$u ÓZ¡L$ S>¡gdp„ s¡Ap¡ flu Q|¼ep R>¡.

kpX$p _h hj®_u kÅ `R>u `pqL$õsp_¡ s¡d_¡ R>p¡X$u_¡ hpNp bp¡X®$f¡ gpìep A_¡ cpfsue k¡_p_¡ kp¢`Zu L$fu. s¡d_u eps_p_p¡ A„s Apìep¡ A¡d sd¡ dp_sp lp¡ sp¡ c|g \pe R>¡. Al] sp¡ s¡d_u Mfu vy$Mv$ L$\p iê$ \pe R>¡. cpfsue k¡_pA¡ sp¡ Ap `p¡sp_p¡ dpZk _\u A¡d L$lu_¡ õhuL$pfhp_u `Z _p `pX$u v$u^u.

õV²¡$Qf `f `X¡$gp bmh„stkl_¡ R>¡hV¡$ S>çdy\u Aphu_¡ s¡d_p cpC gC Nep. fpô²$ Mpsf Msfp¡ M¡gu_¡ `pqL$õsp_dp„ flu_¡ hs_ `pR>p aep® `R>u ApS>¡ s¡d_u lpgs L„$Npm S>¡hu R>¡. kfL$pf¡ s¡d_¡ Ap¡mMhp_p¡ S> B_L$pf L$fu_¡ s¡d_¡ L$p¡C hmsf L¡$ L„$C Apàey„ _\u. bmh„stkl L$l¡ R>¡, "dpfu tS>v$Nu d¢ Apdp„ L$pY$u _pMu. `Z dyT¡ sp¡ _ _p¡L$fu vu NC _ dyAphTp. v$pgfp¡V$u L¡$ qge¡ d¦ ApS> S>çdy k¡ elp„ fpS>L$p¡V$ Apep lw„.'

A¡d. L¡$. `pg bmh„stkl S>¡hp L¡$V$gpL$ cpfsue eyÙL¡$v$uAp¡_u L$\p k„Ofu_¡ b¡W$p R>¡. `pqL$õsp_¡ lpgdp„ S> L$üy„ R>¡ L¡$ L$p¡C cpfsue eyÙL¡$v$uAp¡ s¡d_u S>¡gdp„ _\u, `Z `pg `pk¡ _pd krls Aphu epv$u R>¡, S>¡dp„ bmh„stkl S>¡hp L¡$V$gpe_u rhNsp¡ Ap`u R>¡.

bmh„stkl L$l¡ R>¡ L¡$ `pqL$õsp_u S>¡gp¡dp„ `p¡sp_u S>¡d S> eps_p klu_¡ `pNg \C Ne¡gp cpfsue eyÙL¡$v$uAp¡ R>¡. _p_u Ad\u hpsdp„ cpfsue L¡$v$uAp¡_p L¡$hp lpg \pe R>¡ s¡ bmh„s tkl¡ `p¡sp_p rdÓ kp\¡ b_sy„ Å¡ey„ R>¡.

s¡d_u kp\¡ S>¡gdp„ rblpfugpg `Z lsp. A¡L$ hMs BÞõ`¡¼i_ v$frdep_ S>¡gf¡ L„$C S>ê$f R>¡ L¡$ L¡$d A¡hy„ `|R¹>ey„. Ðepf¡ rblpfugpg¡ L$`X$p ^p¡hp dpV¡$ kpby lp¡hp¡ Å¡CA¡ A¡hu dpNZu L$fu. ApV$gu hpsdp„ d|m `W$pZL$p¡V$_p rblpfugpg_¡ Adp_yju dpf dpfhpdp„ Apìep¡. s¡d_y„ dp\y„ `L$X$u_¡ v$uhpg kp\¡ Aamphpey„.

Ap Ópk A¡hp¡ lsp¡ L¡$ rblpfugpg_y„ d©Ðey \ey„. `pqL$õsp_u AMbpfp¡dp„ `Z Ap ¾|$f lÐep_p¡ qL$õkp¡ QdL$¡gp¡ `Z cpfsue kÑphpmp Üpfp L$p¡C `Ngp„ g¡hpep„ _lp¡sp„. bmh„stkl L$l¡ R>¡, "d¢ A_¡ dpfp kp\u L¡$v$u cp¡Ngfpd¡ Adpfp S>¡ghpk v$frdep_ 33 rlÞvy$ L¡$v$uAp¡_¡ A[Á_v$pl v$u^p¡ R>¡.'

bmh„stkl L$l¡ R>¡ `p¡sp_¡ gplp¡f_u L$p¡V$ gM`s S>¡gdp„ fMpep lsp Ðep„ `Z cpfsue eyÙL¡$v$uAp¡ R>¡. Aphp kps-ApW$ L¡$v$u_¡ `p¡s¡ dþep¡ R>¡, `Z `pqL$õsp_ S>¡g Üpfp s¡d_p¡ f¡L$X®$ S> fMpsp¡ _\u A¡d s¡Ap¡ L$l¡ R>¡. L$p¡W$u _„bf 37, `¡fp _„bf b¡dp„ L¡$v$uAp¡ R>¡ A¡d s¡Ap¡ L$l¡ R>¡. blpf\u L$p¡C dygpL$psu Aph¡ Ðepf¡ Ap rhcpN_¡ sØ_ b„^ L$fu v¡$hpe R>¡.

S>¡gdp„ A¡L$ rÀõsu kpÝhu L¡$v$uAp¡_¡ dv$v$ dpV¡$ Aphsp„ lsp„. bmh„stkl¡ A¡L$ hpf s¡d_¡ hps L$fu L¡$ L¡$V$gpL$ L¡$v$uAp¡_¡ Mp_Nudp„ fMpe R>¡. s¡d_¡ sp¡ hps dpÞepdp„ _lp¡su Aphu. s¡dZ¡ S>¡gf_¡ `|R¹>ey„ sp¡ L$lu v¡$hpey„ L¡$ Ap sp¡ `pNg R>¡ A_¡ s¡_u hpsp¡ _ kp„cmip¡.

bmh„stkl 1971dp„ `L$X$pe¡gp S>Nv$ui fpS>_¡ S>¡gdp„ S> dþep_u hps L$f¡ R>¡. `p¡sp_p rhõspf_p Ap k¥r_L$_¡ s¡Ap¡ Ap¡mM¡ R>¡. L¡$d R>p¡ A¡hy„ `|R¹>ey„ Ðepf¡ S>Nv$ui tS>v$p l¥ A¡_p\u h^y L„$C _lp¡sp bp¡gu i¼ep A¡d bmh„srkl L$l¡ R>¡.

S>Nv$ui fpS>_p„ `Ð_u Nep hj£ S> fpS>L$p¡V$ Aphu_¡ A¡X$¹hp¡L¡$V$ `pg_¡ dm¡gp. `pg Üpfp eyÙL¡$v$uAp¡_yy„ k„NW$_ \ey„ R>¡ s¡ Üpfp s¡d_y„ kÞdp_ L$fu_¡ s¡d_¡ 50 lÅf ê$r`ep_u \¡gu `Z A`Z® L$f¡gu. S>Nv$ui_p„ `Ð_u fp_p¡ v¡hu `p¡sp_u v$uL$fu_y„ gÁ_ g¡hp dpNsp lsp dpV¡$ Ap dv$v$ L$fhpdp„ Aphu lsu.

`pqL$õsp_u S>¡gdp„\u bmh„stkl S>¡hp L$p¡C _kubv$pf R|>V$u_¡ Aph¡ sp¡ `pg s¡d_¡ `p¡sp_p k„NW$_ Üpfp dv$v$ L$f¡ R>¡. Ap D`fp„s Ðep„ eyÙL¡$v$uAp¡ sfuL¡$ lp¡e s¡d_p Ly$Vy„$buAp¡_¡ `Z dv$v$ê$` \hp âeÐ_ L$f¡ R>¡. bmh„stkl A¡V$g¡ S> R>¡L$ S>çdy\u fpS>L$p¡V$ s¡d_u `pk¡ Apìep R>¡. bmh„stkl_¡ b¡ `yÓ A_¡ v$uL$fu R>¡, `Z s¡d_¡ cZphhp_pe `¥kp _\u.

`pqL$õsp_u S>¡gdp„ dps©c|rd Mpsf Ópk cp¡Nh_pf_¡ kÑphpmpAp¡ c|gu Åe Ðepf¡ `pg dv$v$ L$f¡ R>¡. A¡d. L¡$ `pg L$l¡ R>¡, "lÆ `Z 54 eyÙL¡$v$uAp¡ `pqL$õsp__u S>¡gdp„ R>¡. s¡dp„ b¡ NyS>fps_p `Z R>¡. A¡L$ kp„bfL$p„W$p_p Qp„v$fX$u Npd_p L¡$àV$_ L$ëepZtkl fpW$p¡X$ R>¡. buÅ hpey k¡_p_p `pegV$ A¡_. i„L$f R>¡.'

k¡_pA¡ bÞ_¡_¡ rdtkN Ål¡f L$ep® `R>u bpv$dp„ iluv$ `Z Ål¡f L$fu v$u^p R>¡. `Z `pg L$l¡ R>¡ L¡$ Ap bÞ_¡ Æh¡ R>¡ A_¡ `pqL$õsp_u S>¡gdp„ R>¡. A¡L$ d¡S>f Aip¡L$ k|fu_¡ `Z iluv$ Ål¡f L$fu v¡$hpep R>¡, `Z s¡dZ¡ 1975dp„ Ly$Vy„$buAp¡_¡ A¡L$ `Ó g¿ep¡ lsp¡. Aphp `yfphpAp¡ s¡ hMs¡ `pg¡ hX$p„ â^p_ B[Þv$fp Np„^u_¡ `Z kp¢`¡gp, `f„sy s¡ `R>ue ApS> ky^udp„ Mpk L„$C \ey„ _\u.

`pg `pk¡ 1968\u 1974 ky^u `pqL$õsp_u S>¡gdp„ fl¡gp dp¡l_gpg cpõL$f_u Sy>bp_u R>¡. Ap D`fp„s OZp„ hjp¡£ `R>u 2000_u kpgdp„ R|>V¡$gp L$¡$v$u ê$`gpg klpqfep_¡ `Z `pg dþep R>¡. bmh„stkl `R>u bpv$dp„ s¡d_p kp\u cp¡Ngfpd_p¡ `Z Ry>V$L$pfp¡ \ep¡ lsp¡. s¡d_u `pk¡\u `Z S>¡ rhNsp¡ dmu R>¡ s¡ ANpD_u dprlsu_¡ dmsu Aph¡ R>¡ A¡d `pg L$l¡ R>¡.

Ap b^p„ r_h¡v$_p¡ L$l¡ R>¡ L¡$ 54\u 62 S>¡V$gp eyÙL¡$v$uAp¡ `pqL$õsp__u S>¡gdp„ R>¡ A_¡ s¡dp„\u 26 S>¡V$gp sp¡ `pNg \C Nep R>¡. `pg¡ dp_h Ar^L$pf `„Q A_¡ `pqL$õsp__p„ kpdprS>L$ L$pe®L$f Akdp S>lp„Nuf kp\¡ `Z `Óìehlpf L$ep£ R>¡.

b¡_Tuf cyË$p¡_u kp\¡ cZ¡gu A_¡ bubuku_u `ÓL$pf rh¼V$p¡qfep õL$p¡auëX¡$ `pqL$õsp_ rhi¡ `yõsL$ g¿ey„ R>¡ s¡dp„ cpfsue L¡$v$uAp¡_u hps gMu R>¡. bpv$dp„ `pg¡ s¡d_¡ `Ó g¿ep¡ sp¡ s¡dZ¡ `Z Apòe® ìe¼s L$e¯y lsy„ L¡$ L¡$d lÆ `Z Ap L¡$v$uAp¡ S>¡gdp„ R>¡ A_¡ s¡d_¡ R>p¡X$pep _\u.

`pg L$l¡ R>¡, "1971_p eyÙ `R>u cpfs_p 2,238 S>hp_p¡ rdtkN lsp. s¡dp„\u `pqL$õsp_¡ Ap`Z_¡ 617 S>hp_p¡ kp¢àep lsp. bpL$u_p_¡ kfL$pf¡ iluv$ Ål¡f L$ep® R>¡. `f„sy bpL$u_p S>¡ L¡$v$uAp¡ _\u dþep s¡dp„\u OZp lÆe `pqL$õsp_u S>¡gdp„ R>¡. L$dk¡ L$d 54_u epv$u sp¡ Ap`Zu `pk¡ R>¡ S>.'

cpfs A_¡ `pqL$õsp_ hÃQ¡ afu d„ÓZp \C flu R>¡ A_¡ dyif®a d„ÓZp dpV¡$ Aphu füp R>¡ Ðepf¡ A¡d. L¡$. `pg¡ afu A¡L$ hpf hX$p â^p_ hpS>`¡eu_¡ `Ó g¿ep¡ R>¡ A_¡ rh_„su L$fu R>¡ L¡$ Ap 54_¡ sp¡ L$dk¡ L$d R>p¡X$phu_¡ cpfs gphp¡. s¡d_p„ Ly$Vy„$buS>_p¡ s¡d_p dpV¡$ hjp£\u sgku füp„ R>¡.

cpfs-`pqL$õsp_ d„ÓZp rhi¡_p AÞe g¡Mp¡ dpV¡$ Al] [¼gL$ L$fp¡

Ap g¡M Ap`_¡ L¡$hp¡ gpÁep¡?

dyhuV$pBd : B^f D^f L$u N`k` qfìey dygpL$ps kdpQpf QQp® Q¡V$
ap¡V$p¡ auQf rhïg¡jZ Arcâpe rhhpv$ Ap¡abuV$ dybpfL$bpv$u

  © 2001 rediff.com India Limited. All Rights Reserved.  Disclaimer