Rediff Logo
  lp¡d`¡S> | h^y kdpQpf | õ`¡rieg
Line
22 _h¡çbf, 2000



   cpN-2
 


ATlfyØu_ rhi¡ s¡ dpZk kp¥\u h^y ÅZ¡ R>¡ A¡hy„ ÅZhp dýep `R>u s¡d_¡ dmhp_u Hs¡Åfu h^u NC. A¡V$g¡ lz„ sfs S> QpdyÞX¡$ðf_p\_¡ dmhp `lp¢Qu Nep¡. l¥v$fpbpv$_p b_Åfp rlëkdp„ v$k _„bf_p b„Ngpdp„ s¡Ap¡ fl¡ R>¡. ATlfyØu__y„ S|>_y„ Of kph _ÆL$dp„ S> R>¡. ATlfyØu__p r_hpk¡ v$fp¡X$p `pX$hpdp„ Apìep Ðepf¡ Ap Of_u `Z sgpiu g¡hpdp„ Aphu lsu.

b„Ngp_p Ap„NZpdp„ Ap¡`¡g A¡õV²$p A_¡ V$pV$p B[ÞX$L$p NpX$uAp¡ `X¡$gu R>¡. Ofdp„ lÆ `Z ATlf kp\¡_u s¡d_u rhipm skhufp¡ gNpX¡$gu R>¡. s¡d_y„ lzgpdÏ„ _pd Qpdy„X$u R>¡. ATlf_p bly S|>_p v$p¡õs A_¡ kp\uv$pf lh¡ Å¡L¡$ L$l¡ R>¡, "dpf¡ s¡d_p rhi¡ L$iy„ L$l¡hp_y„ _\u. lh¡ dpfp¡ ATlf kp\¡ L$p¡C k„`L®$ _\u. dpf¡ L$p„C L$l¡hp_y„ _\u, àguT.'

Å¡L¡$ bpv$dp„ s¡dZ¡ OZu hps L$fu A_¡ b¡ L$gpL$ `R>u d_¡ rhv$pe Ap`u Ðepf¡ dpfu A`¡np L$fsp„ OZp h^y S>hpbp¡ s¡d_u `pk¡\u d_¡ dþep lsp.

25 S|>_, 1959_p fp¡S> fpÅdyÞÖudp„ S>Þd¡gp h¡ÞL$Þ_p Qpdy„X¡$ðf_p\ 1978\u 1992 v$frdep_ Ap„^° âv¡$i_u V$uddp„ rdX$g Ap¡X®$f b¡V¹$kd¡_ sfuL¡$ lsp. ¼epf¡L$ s¡Ap¡ bp¡tgN `Z L$fu g¡sp. 44 fZÆ d¡Qp¡dp„ s¡dZ¡ 1,818 f_ b_pìep R>¡. 13 d¡Qp¡dp„ s¡Ap¡ Ap„^° âv¡$i_u V$ud_p L¡$àV$_ `Z lsp.

v$rnZ ApqäL$p_¡ afu\u rhïh q¾$L¡$V$dp„ âh¡i Ap`hpdp„ Apìep¡ Ðepf `R>u Ðep„_u guN Vy$_p®d¡ÞV$ fdhp S>_pfpdp„ kp¥\u `l¡gp„ cpfsue Qpdy„X$u lsp. _h¡çbf, 1990dp„ L¡$fm kpd¡_u rhipMp`Ë$_d_u d¡Qdp„ s¡dZ¡ bp¡tgN `p¡BÞV$ d¡mhhp dpV¡$ Ap„^° âv¡$i_p¡ v$ph S>sp¡ L$ep£ lsp¡. s¡dZ¡ L¡$fm_¡ 13 Ap¡hfdp„ 75 f_ b_phhp_p¡ V$pN£V$ Apàep¡ lsp¡. L¡$fm¡ A¡L$ S> rhL¡$V$ Nydphu_¡ 11.2 Ap¡hfdp„ S> 76 f_ b_phu_¡ rhS>e d¡mhu gu^p¡. Ap r_Z®e_¡ L$pfZ¡ Ap„^°_u V$uddp„\u s¡d_u lL$pg`Ë$u L$fhpdp„ Aphu lsu. s¡d_¡ riõs_p L$pfZp¡kf `X$sp d|L$hpdp„ Apìep lsp. cpfsue q¾$L¡$V$_p Brslpkdp„ fZÆdp„ Ap fus¡ v$ph `X$sp¡ d|L$_pf s¡ â\d L¡$àV$_ lsp.

QpdyÞX$u L$l¡ R>¡, "lh¡ dpf¡ ATlf kp\¡ L$p¡C k„b„^ _\u. L$p¡CA¡ AphL$h¡fp Mpsp_¡ L$üy„ li¡ L¡$ dpfu `pk¡ ATlf_p `¥kp `X$ép R>¡. A¡V$g¡ dpfp Of `f `Z v$fp¡X$p¡ `X$ép¡ lsp¡. dpf¡ L$p¡C tQsp L$fhp_u S>ê$f _\u. dpfu `pk¡ S>¡ L$p„C R>¡ s¡ dpfp `p¡sp_p `¥kp R>¡.'

"dpfp `f AphL$ L$fsp„ h^y k„`rÑ A¡L$W$u L$fhp_p¡ Apfp¡` dyL$pep¡ R>¡. 1992dp„ dpfu b¡q_qaV$ d¡Qdp„\u d_¡ 50 gpM ê$r`ep dþep lsp. 12 gpM_y„ `¡ÞV$lpDk A_¡ 37 gpM fp¡L$X$p. dpfp Ly$Vy„$b_u 100 A¡L$f L$fsp„ h^y S>du_ R>¡. s¡dp„\u dpfp cpNdp„ 26 A¡L$f Aphu R>¡. dpfu `Ð_u kp¡ãV$h¡f L„$`_udp„ L$ÞkëV$ÞV$ sfuL¡$ L$pd L$f¡ R>¡. s¡ drl_¡ `0 lÅf L$dpe R>¡ A_¡ lz„ `Z A¡V$gp L$dpJ Ry>„.'

QpdyÞX$u `p¡sp_p bQphdp„ h^y cpf`|h®L$ L$l¡ R>¡, "d¢ apBg L$f¡gp„ qfV$Þk® QL$põep `R>u AphL$h¡fp MpspA¡ ATlf kp\¡_u dpfu apBg_¡ AgN L$fu v$u^u R>¡.'

QpdyÞX$u ApS>¡ EgV$p_p¡ ATlf\u _pfpS> R>¡. s¡ L$l¡ R>¡, "dpfu dp_y„ Ahkp_ \ey„ Ðepf¡ ATlf¡ ap¡_ `Z L$ep£ _\u. ¼epf¡L$ sp¡ blz vy$M \pe R>¡. d¢ l„d¡ip„ ATlf_y„ kpfy„ BÃR¹>ey„ R>¡. `Z dpfy„ _pd l„d¡ip„ Mp¡V$u fus¡ S> g¡hpe R>¡.'

Azharuddin QpdyÞX$u epv$ L$fsp„ L$l¡ R>¡, "Ap A¡ S> dpZk R>¡ S>¡ L$gL$Ñpdp„ `p¡sp_u `l¡gu d¡Qdp„ dpfu l¡ëd¡V$ `l¡fu_¡ fçep¡ lsp¡.' s¡ hMs¡ bÞ_¡ M|b S> q_L$V$_p rdÓp¡ lsp. "1995 `R>u lz„ ATlf_¡ dþep¡ S> _\u. s¡_y„ A¡L$ S> L$pfZ R>¡ k„Nusp buS>gp_u. ATlf kp\¡ dpfp k„b„^p¡ bNX$ép s¡ dpV¡$ k„Nusp S> S>hpbv$pf R>¡.'

Å¡L¡$ l¥v$fpbpv$_p„ q¾$L¡$V$ hs®ymp¡ L$l¡ R>¡ L¡$ ATlf_¡ bv$ghpdp„ kp¥\u dp¡V$p¡ apmp¡ QpdyÞX$u_p¡ S> R>¡. ATlf_p R|>V$pR>¡X$p dpV¡$ `Z gp¡L$p¡ s¡_¡ S> v$p¡j v¡$ R>¡. Ap rhi¡ d¢ s¡d_¡ `|R¹>ey„ Ðepf¡ s¡Ap¡ sfs S> Ecp \C Nep A_¡ L$üy„ L¡$, "Qpgp¡ lz„ sdpfu hps _p¥qf__p„ dpsp-r`sp kp\¡ S> L$fphy„. sd¡ s¡d_¡ S> `|R>u gp¡. dpf¡ s¡d_u kp\¡ ApS>¡e k„b„^p¡ R>¡. _p¥qf__u afu\u ipv$u \C Ðepf¡ l¥v$fpbpv$dp„\u lz„ A¡L$ S> lpS>f lsp¡. ApS>¡ `Z _p¥qf_¡ Mpk L$p¡C hp_Nu b_phu lp¡e sp¡ d_¡ dp¡L$g¡ R>¡. Å¡ lz„ S>hpbv$pf lp¡J sp¡ s¡ dpfu kp\¡ k„b„^ fpM¡ Mfp„? A_¡ ATlf L$p„C bpmL$ _\u L¡$ lz„ s¡_¡ S>¡ bpbs¡ v$bpZ L$fy„ s¡d S> s¡ L$f¡.'

"d¢ ATlf_¡ Q¡shZu Ap`u lsu L¡$ k„Nusp\u k„cpmS>¡. `Z s¡ d_¡ L$l¡sp¡ lsp¡ L¡$ Ad¡ kpfp rdÓp¡ S> R>uA¡. d_¡ sp¡ `|fu Mpsfu lsu L¡$ s¡ ¼epf¡e _p¥qf__¡ _l] R>p¡X¡$. s¡ gp¡L$p¡_¡ bpmL$p¡ \ep„ `R>u sp¡ sgpL$ g¡hp ApÐdOpsu S> L$l¡hpe.'

QpdyÞX$u L$l¡ R>¡ L¡$ qaqTep¡\¡fr`õV$ X$p¡. Agu Cfp_uA¡ s¡d_u [¼gr_L$dp„ bÞ_¡_u dygpL$ps L$fphu lsu. QpdyÞX$u L$l¡ R>¡, "d¢ Äepf¡ ATlf_¡ kdÅhhp_u L$p¡rii L$fu Ðepf¡ s¡Z¡ L$üy„ L¡$ dpfu A„Ns bpbsdp„ sy„ dp\y„ _ dpf. s¡Z¡ ¼epf¡e _p¥qf__¡ R|>V$pR>¡X$p _ Apàep lp¡s. `Z k„Nusp s¡_u kyhp„N b¡Nd fl¡hp dpNsu lsu. s¡Z¡ S> ATlf_¡ v$bpZ L$fu_¡ _p¥qf__p R|>V$pR>¡X$p L$fpìep.'

"d¢ ¼epf¡e ATlf `pk¡\u L$p¡C gpc gu^p¡ _\u. lL$uL$sdp„ d¢ S> s¡_¡ L¡$V$gue hpf dv$v$ L$fu R>¡. s¡_¡ lp¡ÞX$p L$pf qNãV$dp„ dmu lsu s¡ d¢ s¡_¡ L$õV$çkdp„\u R>p¡X$phu Ap`u lsu. ATlf¡ ^pe¯y lp¡s sp¡ d_¡ dv$v$ L$fu i¼ep¡ lp¡s. A¡L$ kuT_dp„ d¢ Ap„^° dpV¡$ ÓZ kv$uAp¡ L$fu lsu. Apd R>sp„ v¡$h^f V²$p¡au_u kpD\ Tp¡__u V$uddp„ ATlf¡ d_¡ gu^p¡ _l]. fp¡rb_ tkl¡ ÓZ kv$uAp¡ L$fu A_¡ s¡_¡ V$uddp„ õ\p_ A`pey„.'

ATlf rhi¡_u Ap _pfpS>Nu R>sp„ QpdyÞX$u dp_¡ R>¡ L¡$ ATlf A¡V$gp¡ cp¡V$ R>¡ L¡$ d¡Qqa[¼k„Ndp„ k„X$p¡hpC iL¡$ _l]. ApS> ky^udp„ s¡Z¡ Æh_dp„ Å¡e¡gp gp¡L$p¡dp„ ATlf kp¥\u h^y AhY$hhpmp¡ A_¡ vy$r_epv$pfu\u AÅZ dpZk R>¡ A¡d QpdyÞX$u L$l¡ R>¡. "ATlf v$uL$fp sfuL¡$ A_¡ dpZk sfuL¡$ blz S> Ddv$p dpZk R>¡. s¡ dpsp-r`sp_¡ L$p¡fp Q¡L$ S> Ap`u v¡$sp¡. L$p¡C s¡_u dv$v$ dpN¡ sp¡ s¡ rMõkp„ Mpgu L$fu v¡$sp¡. L$p¡C `Z L$p¡d_u ìe[¼s lp¡e s¡ rhQpf¡ _l].' A¡d QpdyÞX$u L$l¡ R>¡.

Azharuddin "A¡\u S> ATlf¡ A¡hy„ r_h¡v$_ L$e¯y L¡$ `p¡s¡ dy[õgd R>¡ A¡V$g¡ s¡_u kpd¡ `n`ps fMpe R>¡ Ðepf¡ d_¡ ApOps gpÁep¡ lsp¡. ATlf L$p¡dhpv$u sp¡ S>fpe _\u. s¡ dpZk dpfu kp\¡ qsfy`qs Apìep¡ lsp¡. d_¡ gpN¡ R>¡ L¡$ ATlf R>V$L$pdp„ akpep¡ R>¡. s¡ cp¡V$ R>¡, `Z s¡_y„ qv$g kp¡_p_y„ R>¡. `¡gu bpC (k„Nusp) s¡_¡ QX$phu flu R>¡ A_¡ ATlf lh¡ s¡dp„\u blpf _uL$mu iL¡$ s¡d _\u. Å¡ ATlf A¡ bpC_¡ R>p¡X$u v¡$ sp¡ lz„ lÆ `Z S>C_¡ s¡_¡ dv$v$ L$fhp s¥epf Ry>„. sd¡ Å¡Å¡, A¡ bpC ATlf_¡ fõsp `f gphu v¡$i¡.'

QpdyÞX$u L$l¡ R>¡, "lz„ Ap¡`¡g A¡õV²$p gC_¡ d¡v$p_dp„ ÅJ Ry>„ A¡V$g¡ gp¡L$p¡ dpfu Cjp® L$f¡ R>¡. s¡ gp¡L$p¡ d_¡ S>¡hp¡ L$l¡hp¡ lp¡e s¡ L$l¡. s¡ gp¡L$p¡ d_¡ v$gpg A_¡ cX$hp¡ A_¡ A¡hy„ b^y„ L$l¡ R>¡. d_¡ Mbf R>¡. dpfp¡ ApÐdp kpa$R>¡ A_¡ A¡ S> ApMf¡ sp¡ dlÒh_u bpbs R>¡.'

"Å¡ lz„ NfbX$hpmp¡ dpZk lp¡J sp¡ kQu_ dpfu kp\¡ ìehlpf fpM¡? lz„ kQu__u OZu _ÆL$ Ry>„. s¡Z¡ Þey Tug¡ÞX$ kpd¡ 186 f_ L$ep® lsp Ðepf¡ dpfp Of¡ Apìep¡ lsp¡ A_¡ fpÓ¡ b¡ hpÁep ky^u Al] lsp¡. s¡Z¡ d_¡ rhïh L$` 1999_u s¡_u klu L$f¡gu S>k} `Z c¡V$dp„ Ap`u R>¡. Ap hj£ s¡_p v$uL$fp_p¡ b\®X¡$ lsp¡ Ðepf¡ `Z s¡Z¡ d_¡ ap¡_ L$fu_¡ Apd„ÓZ Apàey„ lsy„.'

"Ap_p `f\u S> ¿epg Aphu S>hp¡ Å¡CA¡ L¡$ lz„ L¡$hp âL$pf_p¡ dpZk Ry>„.' QpdyÞX$uA¡ dygpL$ps `|fu L$fsp„ L$üy„.

Ap g¡M Ap`_¡ L¡$hp¡ gpÁep¡?

rdÓ_¡ dp¡L$gp¡